Ordet

«اوردئت»؛ «کارل تئودور درایئر»

بیرداها مؤجیزه‌لر اورتایا چیخمایاجاقلار...

اوردئت اینانج‌لارین آراسینداکی بیتمه‌ین ساواشدیر. ساواش قازانماق اوچون دئییل. هر بیر کارکتئر اؤزونه مخصوص اولان اؤزللییی ایله، اؤز ایناملاری و اینانجلارینا گؤره ساواشماقدادیر. بو آرادا "بورگئن"-نین بؤیوک اوغلو دینه اینانمایان بیریسی دیر. فیلمین یؤنتمنی "درایئر" نئچه کاراکتئر تانیملاییر؛ هر بیر کاراکتئره اینامین بیر درجه‌سینی وئریر. آنجاق دَیاز و اؤتری بیر اینام.  بؤیوک اوغلو اؤز اینامینا قوشقویلا باخیر، بونو دیلینه گتیرمکدن ایسه چکینمیر. او دینه اینانان بیریسی دئییل بو اوزدن بئلنچی بیر ایفاده‌نی دیله گه‌تیریب اؤز سئویملی قادینینی پرستش سینیرینا کیمی سئویدییینی دئییر. او بئله دوشونور باشقالاریلا قیاسلاناندا اؤزونو بئلنچی یئرسیز دینی تعصوبلاردان قورویا بیلمیش دیر.
اونون ایکینجی اوغلو "یوهانس" پئیغمبرلیک (ساوچیلیق) ایدیعاسی وار؛ اؤزونو گئری قاییتمیش مسیح  پئیغمبری آدلاندیریر. بورگئنین خیردا اوغلو تام بیر دینچی خیاطین قیزینا وورولوب.  او خیاط بورگئنین گلینینین اؤلمه‌سینی آرزی ائدیر، بورگئن هیدایت اولسون دئیه. بیر کئشیش وار مؤجوزه‌یه اینانمیر، بیر دوکتور وار کی سادجه بیلیمی تانییر بو اوزدن باشقا بیر نسنه‌یه اینانماق ایسته‌میر. بونلارین هامیسینی درایئر گوجلوجه‌سینه بیر بیریسینین یانیسیراسی گتیرمه‌یی ایله هر بیر ایزله‌ییجی‌نین دینی اینانجینی مهنگه چَکیب اونلارین هانسی درجه‌ده دیاز اولماقلارین آیدینجاسینا گؤسته‌ریر. بو آرادا "گئرچک اینام" دئیه بیر نسنه‌نین وارلیغینی دا دانماق ایسته میر. بو اوزدن عاییله‌نین بالاجا قیزینین یوهانسا اولان اینامینی تصویره چکیر. بورگئنین گلینی دوغماق چاغیندا اؤلور. او یئره کیمی کی بو اوشاق هامی اونون دلی اولدوغونو سانان عمیسی یوهانسا دئییر: منیم اینامیم وار سن اؤلونو دیریلده بیلرسن.
اوردئت بئلنچی ساختا اینام‌لارین ریوایتی دیر.
بو آرادا فیلمین سونا چاتماسی و فیلمین نئجه باغلانماسی‌نین دارتیشیلمالی یئرلری چوخدور. او یئرده کی بیلیم سوسور، بورگئن کیمی بیریسی‌نین دوعالاری کسرسیز قالیر؛ بیر گئرچک اینامین اورتایا چیخا بیلمه‌سینین هانسی درجه‌ده اؤنملی اولدوغو گؤزه چارپیب قاچیریلماز اولاجاق.
(ایزله‌مه‌سین هرکسه اؤنه‌ریرم)

حامید مورسلی 28 اسفند 93

دردلشمه!

بو شاه‌بئیت، آردیجا گلن یازیلا ایلگیسی اولماسا دا، ایچه‌ریسینده چوخ سؤزلر داشییر:

"گؤزلرین باخدی منه سؤیلدی صبر ائت سنینم

دوغروسو صبر ائدیرم عُمر شیتاب ائتمده دیر"

---

فئیس بوکون " نه دوشونورسن؟" سوروسونا، چوخراق جاواب وئرمک بیله اولمور! دوغروسو آدام چوخ زادلار دوشونور؛ بیر چوخونو آغزینا بیله گتیره‌بیلمیر. اوره‌ک دولو اولاندا، سورون سورونون اوستوندن باشینا یاغماقدا اولاندا، هامی وار ایکن یوخ اولاندا، دیلین وارکن لال اولاندا، قولاغین وارکن کار اولاندا، ایچین عوممان دنیزی کیمی چاخلاشیب سن ایسه سوسقونلوق توتاندا، آرخاندان بیر أل چالیب "هله من وارام دوستوم" دئمه‌ینده. یالان یالان گولوشلر، ساختا ساختا داورانیشلار آری-دورو ایلگی‌لرین پوخونو چیخارداندا، بیر چوخ گؤرمه‌دییین ایشین یورقونلوغو سنی آیاقدان سالاندا داها اینجارسیزجاسینا، ترپنمه‌یه، فیلیم اویناماغا، ساختا گولوش تحویل وئرمه‌یه بیله ایمکان وئرمه‌یه‌نده، هر نه‌یین اؤنمسیز اولدوغونو سنه دریندن خاطیرلاداجاق.

قایدالار، قوراللار، یاشادیغیمیز یئرلر، قازاندیغیمیز ایلگی‌لر، گله‌نک‌لر، ایناملار، قوروملار، قورولوشلار، هامیسی و هامیسی سنی سن ایسته‌مه‌دییین کیمی یؤنلندیره‌جک‌لر. زامانین اؤتوشو سنین اؤزلویونو قامچیلایاراق داها اؤزوندن بیله آلاجاق. اوره‌یین بیر تک وارلیغا اینانسایدی دا داها او دا بو توپلومدا یاشادیغی اوچون، او دا بو سیستئمین اوره‌تیلمیشی اولدوغو اوچون، او دا سئچمک زوروندا اولدوغو اوچون، داها بوشلوق دا اولان هؤرومجک یوواسی‌نین اوزه‌رینده تیکیلمیش ایتوپیانی دئییل اؤزونو سئچیب، اؤزونو دوشونه‌جک دیر. داها کئیییب بیر بوجاقدا قالماغی سئوه‌جک سن، قارانلیغی، سس‌سیزلیی، دانیشماماغی. سن نئجه دوشونوردون سونوجون نه اولدوغو دوشوندوکجه داها کئیییب داها فرقینده بیله اولماغی ایسته‌مه‌یه‌جک‌سن. اویسا بئینینده سئزان آکسونون "گئچَر"-ینی ایچینه باغیرماق ایسته‌سن ده آنجاق بئینینده احمد کایانین "آغلادیقجا"-سی جانلانیب نیسگیل و اؤزلَم دولوسو اولاراق، بئلنچی بیر یازی یازمایا سوره‌کله‌یه‌جک دیر. نم هانسی دوشونور دئمیشکن: اینسان بیر دفعه بیرینی سئومه‌یه گئجیکر، داها اوندان سونرا کیمسه‌یه یئتیشمک اوچون ته‌لَسمز!

بلی ایندی من بونلاری دوشونورم؛ داها نه ایسته‌ییرسن جانیمدان!

---

شکیل: ساختاکارلیق اوزوندن سئچیلیب!

ماهاتما قاندی

قاندی‌نین گونئی آفریقادان اینگیلتره‌یه کؤچمه‌سی‌نین یوزونجو ایل دؤنومو اولاراق بیر نئچه سطیر یازماق ایسته‌دیم.  :)
 
ماهاتما قاندی، هیندیستانین میللی اؤندری، هیندیستانین باغیمسیزلیغی‌نین یئگانه لیدئری و دئمک اولار ییرمینجی  یوز ایل‌لیین بؤیوک اینسانلاریندان بیریسی ساییلیر.

"ماهانداس کارامچاند قاندی" سیاسال لیدئر و هیندلی‌لرین معنوی آتاسی، هیندلی‌لری بؤیوک بیریتانیانین سؤموروجو سیاستی آلتیندان قورتاریب باغیمسیزلیغینا واردیران، تاریخ‌ده یئگانه اؤندَ‌ردیر کی دئمک اولار  تئرور و شیددته قارشی سیویل موباریزه‌لریله تانینیب دیر.
1918-جی میلادی ایلیندن (1296ه.ش) بری، اؤزگورلویه ساواشیب و هیندیستانین میللی کنگره‌سینین لیدئرلییینین سوروملولوغونو عؤهده‌سینه آلدی. بو اوزدن بیر اولوسال(میللی) سیمگه‌یه چئوریلیب میلیونلارجا هیندلی‌نین اوره‌یینده آلقیشلانیب اؤزونه اؤزه‌ل یئر قازاندی. بئله‌لیکله اونو "ماهاتما" یا "بؤیوک تین" (روح بزرگ) لقبی ایله قارشیلادیلار. بونا باخمیاراق او بئلنچی اونورلادیجی لقب‌لری هئچ سئومیردی آنجاق بوگون هرکس اونو ماهاتما قاندی آدیلا تانییر. اوسته‌لیک بوتون ائورن (دونیا) اونو أن بؤیوک لیدئر تانیدیقلارینا باخمیاراق هیندیستانین خالقی اونو "اولوسون آتاسی" یا هیندجه‌ده "باپو"،  "آتا" آنلامینی داشیان سؤزله تانییب یاد ائدیرلر. قاندینین دوغوم گونو هیندیستاندا میللی تعطیل گونو اولاراق قوتلانیب و "قاندی جایاندی" آدیلا تانیلیر.
قاندی شیددته قارشی اولوسال بویون أیمه‌مک‌له هیندیستانین باغیمسیزلیغینی بیریتانیادان ألده ائدیب قازاندی. بئله‌لیکله بؤیوک سؤموروجو بیریتانیانین ألین هیندیستاندان اوزه بیلدی. اونون شیددتسیز اویغولانان موجادیله‌سی باشقا سؤمورولن اؤلکه‌لره ده چاتیب اونلارا  باغیمسیزلیقلارین ألده ائده بیلمک‌لری اوچون بیر باشاریلی اؤرنک ساییلدی. قاندی‌نین "ساتیاگراها" فلسفه‌سیندن (شیددت‌سیزلیک فلسفه‌سی) بیر چوخ اؤزگورلوک ایسته‌ین، اؤرنه‌یی دوقتور مارتین لوتئرکینگ، تنزین گیاتسو، لئخ والسا، ائستفان بیکو، آنگ‌سان‌سوکی و نئلسون ماندئللا کیمی‌لره درین ائتکی‌لر بوراخدی. آرتیرمالی ساییلان تانینمیش لیدئرلرین هامیسی شیددته قارشی دیرنمه‌ قوشولونا صادیق قالا بیلمه‌دیرلر.

قاندی بیر نئچه دفعه اولاراق تئرور اولماقدان جانینی قورتارا بیلدی آنجاق سونونجو دفعه 1326 بهمنین 9 "ناتورام قادسی" قاندینی یئتمیش دوققوز یاشیندا میللتین قالابالیغیندا بیر عیبادتخانادا قورشونلاییب آیاقدان سالدی.  قاندی‌نین قاتیلی هیندیستانین آشیری ناسیونالیست‌لریندن بیریسی ایدی او بئله دوشونوردو هیندیستانین پاکیستان‌لا گئنیش بیچیمده ایلگیسی هیندیستانین ایقتیدارینا بؤیوک ضربه‌لر وورماقدادیر.

شکیل: قاندی ایله چارلی چاپلینین گؤروشونه عایید دیر؛ 1931





حامید مورسلی 24 اسفند 93

احمدشاه و ایراندا ایلک اوچاق (گؤرسل ایله بیرگه)

احمدشاه و ایراندا ایلک اوچاق(گؤرسل ایله بیرگه)

بشرییتین ایلک اوچماغی 1903-جی میلادی ایلینده رایت قارداشلاری‌نین گوجویله گئرچکلشدیگینه باخمیاراق 10 ایل زامان لازیم ایدی لهستانلی پیلوت ایلک اوچوشو ایرانین گؤیونون اوزه‌رینده گئرچک‌لشدیرسین.

"تاریخ فرادید" درگی‌سی‌نین وئردیگی معلوماتا گؤره "ویلبر" و "اورویل رایت" 1903-جی میلادی ایلین دئسامبر آیی‌، ایلک اوچاغین یارادیجی‌سی اولوب باشاریلا اوچوشدورماغینی باشارمیشدیرلار؛ آنجاق 10 ایل سوردوکدن سونرا 1914-جی میلادی ایلین ژانویه آیی‌نین دؤردونده (4) (14 دی 1292)  قاجار خاقانلیغی‌نین سونونجو شاهی، احمدشاه‎-ین دؤنه‌مینده ایلک اولاراق اوچاق ایرانین گؤیونون اوزونده اوچماغا باشلاسین.

"کوزمینسکی" لهستانلی پیلوت، "بلریو11" آدیندا اوچاغین آیری-آیری قطعه‌لرین شوروی دن انزلی لیمانی‌ندان تئهرانا گه‌تیریب سونرا چئشیدلی قطعه‌لری اوجونلاماقلا ایلکین اوچماغی اوچوش و یئنیش چتینلیکلرینه باخمیاراق گئرچک‌لشدیردی.

ایرانین پوست و تئلگراف و تیلفون ایداره‌سی‌نین تاریخچه‌سینین هاوا یولو پوستون آچیقلاماسیندا، ایرانا گیر‌ه‌ن ایلک اوچاغا ایشاره ائدیلیب. بو ریوایته گؤره 1332-جی قمری ایلین صفر آییندا تئهرانین گؤیونون اوزونده بیر اوچاق گؤرونوب سونرا مشق مئیدانیندا یئره اوتوروب. أرته‌سی گون(صاباحی‌سی) احمدشاه حؤکومتی و دربار آداملاریلا بیرگه اوچاقدان گؤروش ائدیب اونونلا بیرگه بیر فتوگراف چکیرلر.

آشاغادا گؤردوغونوز فوتو ایراندا ایلک اوچوش ائدن، کوزمینسکی‌نین اوچاغیندان بیر تاریخی بلگه‌دیر. احمدشاهین درباری و حؤکومت آداملاری، اوچاغین پیلوتو "کوزمینسکی" ایله بیرگه  چکدیکلری فوتو شکیل فرانسه‌نین "ایلوستراسیون" درگی‌سینده چاپ اولوب‌دور. 

قایناق: تاریخ فرادید درگیسی
چئویری : حامید مورسلی

8 مارت

8 مارت بهانه‌سینه :)))

هر شئی بیلگی‌سیزلیکدن دیر. بیلگی‌لندیکجه باخیشلاریمیز، دوشونجه‌لریمیز، دونیا گؤروشلریمیز کسینلیکله ده‌ییشه‌جک. بلکی ائله بیر دوروما چاتدیق کی اؤز کئچمیشیمیزدن بیله زهله‌میز گئتدی. بیر چوخ مسئله بو بیلگی‌سیزلیکده ائتکیسی وار آنجاق بورادا سؤز قونوسو بیلگی‌سیزلیگین ذاتی دیر. چئشیدلی ندن‌لری دئییل.

بو اوزدن هئچ بیر موطلق نسنه یوخدور؛ بیزیم باخیشلاریمیز و تحلیل‌لریمیز محدود بیلگی‌لرین اورونودور (محصولودور)؛ هئچ زامان اؤزوموزو کامیل دوشونجه‌نین یییه‌سی اولدوغونو سانماساق داها یاخشی اولار. سوموتلانمامیش وارساییملارلا قارشیمیزدا ساندیقلاریمیزین کؤکلرین قازماساق داها یئیی اولار.

بو اوزدن بوشونا هر کیمی و هر نه‌یی قیناماقدان بیر شئی چیخماز؛ قارانلیغا لعنت دئمکدن‌سه بیر موم یاندیرماق داها یارارلی‌دیر.

تانیماق، تانیتدیرماق، برنامه‌لی آددیم آتماق، هاچان، نئجه، نه اوچون، هانسی یول‌لارلا؟؟؟

 

حامید مورسلی -8 مارت 2015 - 17 اسفند 93

یازماق

بوراسی منیم اؤزل یازیلاریم و آنیلاریمین دوشرگه‌سی‌دیر دئمه‌ک. یازیرام نیه کی یازماقدان درین، یازماقدان گوجلو، یازماقدان یارارلی بیر أیله‌م تانیمیرام؛ منه نفس وئریب، گوج باغیشلاییب گله‌جه‌یه ایره‌لی‌له‌مه‌ییمه درین قاتقیلار بیراخان سادجه یازماقدیر؛ یازاندا اؤزومو یاشادیرام؛ یازاندا واراولوشوما اولوشدوغومو دریندن دویورام؛ یازاندا سئویب سئویلیرم؛ یازماسام سانکی اؤلموشم داها؛ دوشونجه و ایدولوژی-یایا دیالئکتیک تؤره‌دن تمل وارلیق، سادجه یازیشماق‌دیر. کیمسه یازیشمادان یاراغلانیب، داها گوجلو اولاراق اینام‌لار و وارلیقلارینی قاپساییب سا، دئمه‌ک اونلاری قوروماق اوچون اؤنملی جهدلر گؤسته‌ریب‌دیر.

---

"یازدیم،

گؤزلریم دولدو.

یازدیم،

اوره ییم بوشالدی.

یازدیم،

قونشوموز- أکیل دده! دئدی!

یازدیم،

بیر شاعر گؤزومدن اؤپدو.

یازدیم،

بیر مأمور اوستومه ایشه دی.

یازدیم،

یازیم چاپ اولان قزئته، اؤدول وئردیلر.

یازدیم،

یازیما گؤره دوستاقدا یاتدیم.

یازدیم،

دوستلاریم سئویندی،قاریم اؤپوش توللادی

اوغلوم آج یاتدی.

یازمادیم،

"....................اؤلدوم................"

(-سعید موغانلی-)

---

بیرجه سؤزله دئسه‌م: یازماغی چوخ سئویرم. J

دونیا آنادیلی

دونیا آنادیلی گونوندن بیر نئچه ائپیزوت:

- بیر سیرا تورک وطنداشلاریمیز یونئسکو وریندن اعلان اولان آنادیلی گونونو قوتلاماق اوچون موجَوویز پئشینده اولدوقلاری اوچون توتوقلانیرلار.

- ایرانین میللی تقویمینده دونیا آنادیلی گونو قئید اولونماییب بو اوزدن ایش باشیندا سوروملو اولاراق تانیملانان کیمسه‌لر موجَوویز وئرمه‌یه آغرینیب بو ایشین گئرچکلشمه‌سینه مانع تؤره‌دیرلر.

- رسمی و یاسالار چرچووا‌سیندا موجَوویز آلماق پئشینده اولان تورک آکتیویست‍‌لری توتوقلانیر‌لار.

- آنجاق بو آرادا کوردلر و عرب‌‍‌‌لر بو گونو موجَوویزلی اولاراق قوتلایا بیلیب باشاریلا سونا چاتدیریر‌لار. 

- بئله‌لیک‌له نه میللی گووه‌ن تهلوکه‌یه‌دوشور نه‌ده اونلاردان کیمسه توتوقلانیر.

 

*********************

بوتون بونلارا باخاراق او قورد ایله قویونون ناغیلی یادیما دوشور:

گونلرین بیر گونو بیر قورد ایله قویون بیر بولاغین باشیندان سو ایچمه‌یه گئدرلر.  قورد بولاغین لاب یوخاری حیسسه‌سیندن (بولاغین باشیندان) سو ایچمه‌یه باشلار قویون ایسه بیر نئچه آددیم  آشاغیلیغیندان. بیر قورتوم سو ایچیب ایچمه‌میش قورد  اوزون توتار قویونا ساری دئیه‌ر "قویون سویو بولاندیرما" .

قویون باشین قالدیریب  باش اوسته آغای قورد دئییب سو ایچمه‌یه دوام ائدر. نئچه ثانیه سونرا یئنه قورد اوجا سس ایله دئیه‌ر"قویون به سنه دئمیرم سویو بولاندیرما؟"

قویون بو ایشه مات قالاراق " گؤزلریم اوسته آغای قورد، بولاندیرمارام" دئییب یئنه سوایچمه‌یینه دوام ائدر. اوچونجو دفعه قورد باغیراراق دئیه‌ر "به من سنه دئمیرم سویو بولاندیرما ؟ بو ایچدییم سویو لاب بورنومدان گَتیردین سن" دییب اؤزونو قویونا ساری اوزولمه‌یه حاضیرلادار.

داها قویون‌دا دؤزوم قالماییب دیله گلیب دئیه‌‍‌‌ر: سن ده لاب شورون چیخارتدین ها، بو ایش نئجه اولار آخی؟  سن بولاغین باشینداسان، اوجا یئرده دایانیب سو ایچیرسن؛ من سویو بولاندیرسام دا بولانتمیش سو سنه ساری گلمزکی. اوسته لیک بو سن سن سویو بولاندیرماغینلا منیم بولاندیریق سو ایچمه‌یینه نه‌د‌ن اولورسان. اوغول بالاسی منی یئمک گؤیلوندن کئچیرسه دا نیه ماهانا آختاریرسان؟  دا بیر دفعه‌لیک گل آنلی آچیق منی یئ دا. :) 

 

*******************

 

ایندی بیزیمکی ده بو قورد ایله قویونون اویونو اولوب. بیز نه‌قده‌ر بویون أییریک، اؤزوموزو قوراللارا، یاسالارا سیغیشدیرماق ایسته‌ییریک قارشیمیزداکی بیزی داها هده‌له‌مه‌یه باشلاییر. گئت گئده اونلاری گئری چکیلمک یئرینه، بیز گئری چَکیلیریک، اونلار ایسه بیزی اوسته‌له‌ییرلر. بیزلر اینسان حاقلارینی دیله‌مک یئرینه اؤزوموزو ایراندا آنایاسادا ناقیص، و بلکه دوز آراشدیریلسا بیزیم طبیعی حاقلاریمیزا آیغیری اولدوقلاری اوزه چیخا بیلن یاسالارا سیغیشدیرماق ایسته‌یه‌رک، آنجاق بوتون بونلارا باخمیاراق یئنه ده بیزیمکی‌لر بو ناقیص و بلکه اینسان حاقلارینا آیغیری اولان اوصوللاری دیله‌مک سوچونا توتوقلانیب دوستاقلانیرلار. بئلنچی یئرده برابرلیک ، اینسان سئورلیک، سایغی و حؤرمت دن دانیشماق ایستر ایسته‌مز اوخوجویا گولونج سؤزجوکلر کیمی گلیر.  کئشکه ائله بیر زامان گلسین کی کیمسه طبیعی و اینسانی حاقلارینی دیله‌مه‌ییندن دولایی توتوقلانماسین. و باشقا اینسانلار و باشقا میللت‌لر ده اؤزلرینی بو آماجین اوغروندا سوروملو بیلسین‌لر. نه یازیق کی هله بو سونوجا چاتماق بیزده بیر آرزی کیمی نظره گلیر. بو یانی هله چوخ ایشیمیز وار.

 

حامید مورسلی 5 اسفند 93 - 2.24.2015 

http://hamedmorsali.blog.ir

2014-جی ایلین اوسکار اؤدولو

2014-جی ایلین اوسکار اؤدولونون سونوجلاری:

87 اینجی اوسکار اؤدولونون فیلم‌لری سیراسیندا «Birdman» و «Grand Budapest hotel هره‌سی 4 اوسکاریلا أن چوخ اؤدوللری قازانانلار سیراسیندا دایاندیلار.  Whiplash فیلمی اووچ اوسکار قازانماقلا، سای باخیمیندان، ایکینجی سیرادا دایانیر.

اینگیلیزجه اولمایان اوستون فیلم اؤدولونو لهستان فیلمی «آیدا» قازاندی.

اؤنملی بؤلوملرین قازانانلارینین آدلاری:

+أن اوستون فیلم اؤدولونو قازانان: Birdman (الخاندرو گونزالس ایناریتو یؤنه‌تمن‌لیگی ایله)

+ أن اوستون اینگیلیزجه اولمایان فیلم اؤدولونو قازانان: Ida (پاول پاولیکوفسکى یؤنه‌تمن‌لیگی ایله )

+أن اوستون یؤنتمن اؤدولونو قازانان :الخاندرو گونزالس ایناریتو (Birdman)

+ أن اوستون اوریجینال سئناریو اؤدولو قازانان: الخاندرو گونزالس ایناریتو اووچ باشقا سئناریو یازانلا بیرلیکده (Birdman)

+أن اوستون آلینما(اقتباسی) سئناریونون اؤدولونو قازانان: گراهام مور (Imitation game)

+أن اوستون قادین اویونچو اؤدولونو قازانان: جولیان مور (Still Alice)

+أن اوستونکیشی(ائرکک) اویونچو اؤدولونو قازانان:  ادى ردمین (Theory of Everything)

+أن اوستون دستکله‌ییجی رولونون اؤدولونو قازانان قادین: پاتریشیا ارکت (Boyhood)

+أن اوستون دستکله‌ییجی رولونون اؤدولونو قازانان کیشی(ائرکک) اویونچو: جى کى سیمونز (Whiplash)

 --------------------------------------------------------

أته‌ک یازی: قیش یوخوسونون حاققینی یئدیلر بو ایل؛ آدای سئچیلسه‌یدی کسینلیکله بیر چوخ اؤدولو سوپوره‌جک‌ ایدی. آنجاق من بو قازانانلارلا راضی یام. :)

آت نالی

آت نالی / یازار: حامید مورسلی
أسکی‌لرده، دونیا واریندان چوخ کاسیب اولان ایکی گنج یاشلی أر-آرواد واریمیش. یاشاییشلارین بیر ته‌هر ایداره ائتسین‌لر دئیه کیشی باشقالاری‌نین ایشلرینی گؤروب، قارشیسیندا "اؤلمه-دیریل چیخ یازا" قده‌رینده پول آلاردی. بئله‌لیکله نامرده مؤحتاج اولمادان کئچینردیرلر. آنجاق بوتون بو سیخینتی و گئرچک دوروملارینا باخمیاراق همئشه اؤز بئیین‌لرینده آیدین گله‌جک‌لری تاساریلاردیرلار. اؤز بئیین‌لرینده گله‌جه‌یین وارلی‌لارین بیریسینه چئویریلدیکلرینی پیلانلایاردیرلار. وارلی ایکن نه ائدیب نه ائتمه‌دیکلرینه بیله فیکیرلشمیشدیرلر. 
آنجاق بو اینتیزاعی یاشاییشین دیشیندا(ائشیگینده) گئرچک دونیادا دا یاشاماق زوروندایدیرلار. بو اوزدن یاشام موجادیله‌سینده ائوین کیشی‌سی قانا لاپاققاسین (بئل) ألینه آلیب اونون بونون قانالیغیندا یئر بئلله‌مک زوروندا قالاردی. گونلرین بیر گونو بیر نفرین قانالیغیندا یئر بئللییه‌رکن گؤزو بیر پاسلانمیش "آت‌نالی"-نا توخوندو. سس‌سیزجه‌سینه نالی تئز یئردن گؤتوروب جیبینده یئرلشدیردی. ایش زامانی بیتدیکدن سونرا تاپدیغی نالی جامتایی‌سینین ترکینه قویوب دینقیلدیا-دینقیلدیا ائوینه ساری یولا دوشدو. 

گونده یورغون-آرغین ائوه یئتیشیب، خانیمینین سلامینی جاوبلامایان آدام، بوگون ایسه ائله بیل هئچ ایشله‌مه‌میش کیمی ایدی دیر. گوله گوله ائوه گیریب اوجا سس ایله خانیمینا سلام وئریب "عزیزیم نه‌کئفده سن؟" دئیه سوردو. خانیمی شاشقین قالاراق بیلیردی بوآرادا بوکیشی‌یه بیرزاد اولوب یوخسا اولا بیلمزدی ایشدن قاییدارکن بئلنچی سئوینجلی اولسون. بو اوزدن ایکی دنه چای تؤکوب تئز أرینین یانینا گئتدی.  "سنه نه اولوب بوگون" دییه سوروشوب آرتیردی ایندیه کیمی سنی ایشدن قاییدارکن بئله سئوینجلی و گولراوزلو گؤرمه میشدیم. کیشی "جامتایی‌می گتیربورا، سئوینجکلیغیمین نده‌نینی سنه گؤستریم" دئییب آرتیرار داها آللاه بیزی اونوتماییب، بوگون منه بیر نیشانه گؤندریب‌دیر. خانیم جامتایی‌نی گتیردیکدن سونرا کیشی ألینی سالیب جامتایینین ترکیندن بیر پاسلانمیش أیری نال چیخاردیب دَم-تاراغینان خانیمینین گؤزونون اؤنونده فیرلاتماغا باشلایار. خانیمی "کیشی دوغرودان سفئحله‌ییب سن می یوخسا منی سفئح أله سالیب سان؟"دئیه سوروشار.

کیشی باشلار اؤزوندن دیفاع ائتمه‌یه. خانیمینا دئیه‌ر سن اؤزون بیلیرسن بیزیم آت-قاتیریمیز یوخدور، بو اوزدن هئچ بیر یئره یا اؤز کندیمیزدن ائشیکده یاشییان فامئللریمیزین گؤروشلرینه ایلدن ایله، بیله گئده بیلمیریک. بیزیم بیر آتیمیز اولسایدی هامیسین دولانیب یاخیندان اونلارلا اوتور-دور ائدردیک؛ بیز گئدریک اونلار دا بیزه گلردیرلر. آخی بیر باشا فامئلچیلیک اولماز؛ اونلار دا بیزیم آیاق یالین اولدوغوموزو بیله‌رک بیزدن ایسته‌میرلر گؤروشلرینه گئده‌ک. خانیمیسی دا بو کیشی‌نین اؤزونه تای، اؤنجه وورغولادیغیم کیمی دویغوسالین بیرسی اولدوغو اوچون داها اعتیراض ائتمه‌ییب " هه کیشی نه یاخشی کی آللاه بو نالی بیزه گؤندیرب" دئییب آرتیرار بو بیر تک نالی گؤندرن آللاه آتین باشقا اووچ نالین دا گؤندره بیلر. کیشی آردینی یئتیریب آرتیرار" هه ، من ده اونو دئییرم دا؛ دؤرد نالی یئتیرن ائله آتی‌نی دا یئتیرر"

داها هر ایکیسی ده دویغولارینا دالاراق درین رؤویالارا جومارلار. بیرلیکده اؤزلری تاساریلایان بیر اوتوپیانی جانلاندیرارلار. کیشی ایندیه کیمی گئتمه‌دیگی داغلاردان، باغلاردان، کندلردن و شهرلردن سؤز آچیب گله‌جکده اؤز آتلاریلا اورالارا گئتمکلریندن سؤز آچار. خانیم ایسه ایللر بویو آدلارین بیله اونوتدوغو طایفا تؤره‌مه‌سیندن دئیه‌ر. کیشی دئیه‌ر بئله دوشون کی آتیمیز بوردادیر و بیز بیرلیکده گئتمیشیک یوخاری کندده منیم بی‌بیم گیلین ائولرینه. خانیم دئیه‌ر یاخشی اوندا گل اوندان بیر نئچه کند اویاندا یئرله‌شن منیم خالام گیله‌ ده باش چَکَک. آنجاق کیشی دئیه‌ر، خانیم دئیه‌ر. اؤز بئین‌لرینده کندلردن چیخیب داها شهرلری دولانیردیرلار. کیشی دئیه‌ر خانیم ایندی آتیمیز داها یورولوب؛ تر تؤکور، قالسین سونرا سن دئیه‌ن شَهَره گئده‌ریک. آنجاق خانیم اؤز ایسته‌یینین اوغروندا برکیه‌رک به نیه سن دئیه‌ن شهره گئدنده آت ترله‌میردی، یورولموردو من دئیه‌ن شهر اولاندا یورولوب ترله‌ییر. او دئیه‌ر بو دئیه‌ر، سس‌لری بیر بیریسینین اوستونه اوجالار؛ بوشونا آرالاریندا ساواش چیخار. کیشی هئچ فیکیرلشمه‌دن ألین آتار تاپدیغی پاسلی نالی یئردن گؤتوروب خانیمیسی‌نین باشینا یئندیرر. ائله همین آنیندا خانیم دونیاسین ده‌ییشیب، اؤلر. کیشینین أل آیاغی اسمه‌یه باشلار. تازا نه ائتدیگینین فرقینده اولار. اوجا سس ایله آغلاماغا باشلار. سسینه بوتون یاخین قونشولاری ائولرینه تؤکولوب خانیمین اؤلوسو ایله راستلاشارلار. هر کس سوروشار خانیمینی نیه اؤلدوردون؟ کیشی ایسه باشینا گلنلری آچیقلایاراق آرتیرار من دئییردیم آت یورولوب، آتی ترلتمه‌یک آنجاق خانیم دئییردی نیه سن دئیه اولسون؟ منیم دئدیگیم شَهَری ده گزمه‌لییک. هر نه‌قده‌ر من دئدیم خانیم اؤز سؤزونون اوستونده برکیدی. داها دؤزوموم قالمادی. بیرآن گؤزلریمی یوموب بیلمه‌دیم نئجه اولدو نالی یئردن گؤتوروب دوشونمیه‌رک خانیمین باشینا یوکله‌دیم. بو اولدو من یازیغین باشینا گلن اویونلار.

بئله اولار هر کس  اؤز اوره‌یینده کیشینی قیناییب؛ اؤز ائولرینه دؤنرلر. آنجاق کیشینین گؤزونون اؤنونده بیر پاسلانمیش آت-نالی قالار بیرده دونیادا تکجه وارلیغی اولان خانیمینین اؤلو جسدی.

 

أته‌ک یازی: بو ناغیلدان هر کس اؤز آلینتیسی‌نی آلماقدا اؤزگوردور.

یازار بونو ائل آراسیندا دئییلن بیر مثلدن آلمیشدیر. :)

علم السیاست

علم السیاست /یازار: حامید مورسلی

خئیلَک قدیم چاغلاردا، دین و شریعت درسی اوخویان بیر طلبه (موللا) واریمیش. بو طلبه نئچه ایل فقه درسی اوخویاندان سونرا درسینی بیتیردییی علمیه حوزه‌دن چیخماق ایسته‌یَر. چوخ گنج و تام ایده‌آلیست بیریسی اولدوغو اوچون اؤز بوینوندا آغیر یوکلری حیس ائدیردی. او بئله ظن ائدیردی اونسوز ائشیکده فیسق و فساد دونیانی بورویه‌جک دیر. داها دؤزومو قورتارمیشدیر. اؤزونو علمیه حوزه‌یه سیغیشدیرا بیلمه‌ییردیر. بیر ته‌هر جهادا اینانیردی. ایسته‌ییردی اینسانلاری هیدایت ائله‌سین.
بیر گون اوستادلارینی بیریسینین قولوغونا گئدیب حوزه‌دن چیخماسی اوچون ایزین آلماق ایسته دیر. اوستادینا دئدی من شریعت، فقه، حقوق، حدیث و کلام کیمی درس‌لری  بیتیرمیشم، اؤزومه بیر گؤره‌و بیلیرم توپلوما گیریب تبلیغ ساحه‌سینده چالیشماغا باشلایام. بوندان بئله هر بیر دیقه گئج قالماغیمی اؤزومه بؤیوک و باغیشلانماز سوچ بیلیرم.
اوستادی گولومسه‌یه‌ر‌ک "چوخ گؤزه‌ل سونوجا چاتیب‌سان" دئییب آرتیردی آنجاق سانیرام هله سنه تئزدی. سن بیر ایللیک ده بوردا قالیب "علم السیاست" درسلرین بیتیرمه‌لی‌سن. ائشیکده سنه هر نه‌دن چوخ سیاست یاریاجاق. یوخسا سونو بللی اولمایان سورونلارلا اوزله‌شه بیله‌جک‌سن. آنجاق بیزیم بو باشی هاوالی طلبه‌میز اوستادیلا راضیلاشماییب دئدی اوستاد من نه سیاست نه؛ ائشیکده منه، تقوام، ادبیم، صداقتیم و صالح عملیم یئترلی اولار. میللت منده اولان فضیلت‌لری گؤروب کسینلیکله منه ساری گله‌جکلر، بئله‌لیکله من ده اؤز ایسته‌دییم آماجا چاتمیش اولاجایام.
اوستادی بوسؤزلری ائشیتدیکدن سونرا داها بوشونا برکیمه‌دن، حوزه‌دن چیخا بیلمه‌سی ایزنینی وئریب طلبه‌سینه اوغورلار دیله‌دی. سئوینج‌لرله دولو اولان طلبه زامانی ألدن وئرمه‌سین دئیه خیریم خیردا وساییللارین هیزلیجاسینا توپلاییب حوزه‌دن ائشیگه چیخدی. بئله‌لیکله آتا بابا کندلرینه دوغرو یولا دوشدو. ایسته‌ییردی اؤنجه اؤز کندلریندن باشلاسین. کندلرینه چاتدیقدا کندین مچیدینه ساری گئدیب  گؤردو نئچه ایل اؤنجه‌کی کیمی کندلی‌لرینین بیریسی کی اؤزونو موللالیق درسی اوخومادان موللا آدلاندیرمیشدیر منبره چیخیب و اوجا سس ایله دانیشیق آپارماقدا دیر. مچیدین قاپیسیندان ایچه‌ری گیریب، قاپینین آغزیندا بیر قولاقدا أیله‌شیب منبرده اولان موللانین سؤزلرینه قولاق آسیب، اونلاری اینجه‌له‌مه‌یه باشلادی. نه‌قده‌ر چوخ قولاق آسیردی بیر اوقده‌ر دؤزومسوزله‌نیردی. منبر اوستونده اولان آدامین دئدیکلرینی نئچه ایل حوزه ده اوخودوقلارینا تام آیغیری اولدوغونو بیلیردی. ایلک گون دؤزومو پوزولوب اوجا سس ایله منبرده دئییلن سؤزلره اعتیراضینی بیلدیردی. آنجاق منبرده اولان آدام دئدی سن شیادین بیری سن، میللتی آللاه یولوندان اوزاق سالماق آماجین وار، سن شئیطان آدامی سان؛ کهنه کنده تازا دب قویا بیلمزسن. میللت منی نئچه ایلدی تانییرلار و منیم نه دئدیکلریمی یاخشی آنلاییرلار. بو اوزدن اوردا اولان جماعت گنج یاشلی طلبه‌نی تانیمادیقلاری اوچون اؤز موللالارینین دالیسینی بوشالتماییب اونون اوستوندن گلدیلر. بو آرادا منبرده اولان (اؤزونو موللا تانیملایان) بیر اؤنه‌ری وئردی: أیه‌ر سن بیلنجلی و ساوادلی بیریسی‌سن و چیرکین آماجلارین یوخدور گل بیر اویون دا اؤز بیلگینلیینی و دوغرو اوزونو بیزه گؤستر. من ده اؤزومو یوخلویارام؛ میللت هانکیمیزی حاقلاسالار او بیریسی بو کنددن گئتمه‌لی اولاجاق. هرحالدا گنج طلبه فیکیرلشمه‌دن قبول ائله‌دی.
بئله قرارا گلدی لر هر کس اؤز ساوادی و بیلگیسینه دایاناراق بیر "ایلان" یازیب میللت‌دن اونون دوغرو یا یانلیش اولدوغونو سوروشالار. بو اوزدن طلبه ایلان سؤزونو نئچه دیلده یازیب ایضاح‌لار وئرمیشدیر آنجاق قارشی طرفینده اولان آدام سادجه بیر ایلان شکیلی چکمیشدیر. کندین آغ ساققاللارینین بیریسی ایکیسی‌نین ده حاضیرلادیقلارین میللتین گؤزلرینین اؤنونه ساری توتوب هانسینین  دوغرو اولدوغونون وورغولاماسینی میللتدن ایسته‌دی. مچیدین ایچه‌ریسینده اولان اینسانلار هامیلیقجا اؤز موللالارینین چیزدیگی ایلانی دوغرولاییب گنج طلبه‌نی بو جسارتی و سایغیسیزلیغی اوچون اؤلمه-دیریل قده‌ر دؤیوب کنددن ائشیگه اؤتوردولر.

 
گنج طلبه سویو سوزولموش، پار-پالتاری جیریق اینجارسیزجاسینا علمیه حوزه‌یه دؤنوب اوستادینین قوللوغونا چاتار. اولونموشلاری اوستادینا دئییب اوستادیلا مصلحتله‌شر؛ اوستادی " بو دفعه سیاست بیلگیسی‌نین نه‌قده‌ر اؤنملی اولدوغونو بیلرسن" دئیه‌ر. بئله‌جه گنج طلبه سیاست بیلگی‌لرینین اؤیرنمه‌یه باشلایار.

آیلار ایللر اؤتوب، گئج طلبه تام سامان آلتیندا سو یئریدن بیریسینه چئوریلر. داها دانیشیقلاری نئچه قاتلی، پاکاتلی اولان بیریسینه چئوریلمیشدیر. بئله‌جه داورانیشلاری اوزره اونون تانینا بیلمه‌سی هامیا چتین گلیردی. بو اوزدن بو دفعه اوستادی دئیه‌ر سنین ایندی گئتمک واختین دیر. داها کامیل و بیلینجلی بیریسینه چئوریلیب‌سن، سن داها باشینی ساخلیا بیلرسن. بو اوزدن بو دؤنه یئنه گنج طلبه باشقا دوشونجه‌ ایله، کئچن دؤنه وورولاراق قووولدوغو کنده ساری یوللانار. بو دفعه سس‌سیزجه مچیده گیریب بیر قولاقدا دالدالانار. اؤزونو منبره چیخان موللایا تانیتدیریب، نئجه یانیلدیغیندان سؤز آچیب منبره چیخان موللانین نه‌درجه ده بؤیوک بیریسی اولدوغونو دؤنه-دؤنه تیکرارلایار. هر هانسی یوللا اولموش اولسایدی اؤز یئرینی او مچیتده برکیتمه‌یه باشلایار. گون‌لرجه، آی‌لارجا باشین آشاغایا سالیب اؤزونو منبره چیخان آدامین وورغونو کیمی گؤسترَر. منبره چیخانا به‌به چه‌چه دئمک‌دن فراغتی اولماز. مچیدین باشماق جوتله‌مه‌سیندن توتدو چای پایلاماسی کیمی ایشلرینه کؤنوللو اولاراق قاتیلار. داها دئمک اولار هم کندین میللتی، هم ده منبره چیخان موللانین باخشیلارین اؤزونه گؤره ده‌ییشدیرمیشدیر.
بیر گون منبره چیخان موللادان ایزین آلاراق گؤردویو بیر یوخوسونو بوتون مچید جماعتینه آچیقلاماق ایسته‌یَر. بو اوزدن ایزین آلیب، آیاغا قالخار، اصلینده هئچ گؤرمه‌دیی یوخونو، بوتون تم-تراغیلا، یاغلی دیلینین گوجویله میللته سؤیله‌مه‌یه باشلار.
دئیه‌ر دونن گئجه رحمتلیک آتامین یوخوسونو بیر حالدا گؤردوم کی جنتین ریضوان باغیندا بوتون ناز-نعمت‌لرین ایچینده ایدی. بو گؤرونتونو گؤرمک منی چوخ سئویندیردی. رحمتلیک آتامدان نئجه اولدو جننتده بئلنچی بیر یئرده یئرلشمه‌سینی سوروشدوم، او ایسه اوردا اولماغینین تکجه نده‌نینی بیزیم بو حاج آغانین بیر توکونون کؤلگه‌‍‌‌سینده اورا آپاریلدیغینی آچیقلادی. او دئدی کی ایندی بیزیم کندیمیزده منبرلریمیزه چیخان چوخ متدین حاج آغانین هر بیر توکو بیر مؤمن-نین ایزین بلگه‌سی دیر جننته گیره بیلسین‌لر.
بو سؤزلری ائشیدن  میللت داها دایانمادان منبره چیخان موللانین دؤره‌له‌ییب هره‌سی بیر چیمدیک توکوندن قوپارتماغا باشلادیلار، او دونیادا أمان نامه‌لری اولسون دئیه!. بیر نئچه ده‌یقه ده أسکی موللادا نه پالتار قالدی نه ده بیرجه‌دنه توک.دَریدَن چیخاردیلمیش حاج آغا اؤلوم آیاغیندایکن  گنج طلبه گولومسه‌یه‌رک، مولانین قولاغینا دئدی "هه، ایندی بیلدیم علم السیاست یانی نمنه"
آنجاق بونو ائشیدن، اؤلوم آیاغیندا اولان موللا، داها دانیشماغا بیله اینجاری قالمامیشدیر. حسرت دولوسو کدرله بیر روحانی سیمگه‌سینده چوخ عزیز ساییلاراق دونیاسینی ده‌ییشدی. کند اهلی ایسه گنج طلبه‌نی اؤزلرینه موللا سئچدیلر.

{سون}

(بو حئکایه ائل ایچینده دئییلن بیر مثل دن آلینمیش‌دیر)