25 نوامبر

25 نوامبر؛ دونیا قادینا قارشی شیددتی آرادان قالدیرما گونو

----------------------------------------------------------------------

نوامبر آیی‌نین ایگیرمی بئشی دونیا قادینا قارشی اولان شیددتی آرادان قالدیرما گونو تانیملانیب. اولا بیلسین بیر سیرالاری اؤزلریندن سوروشالار مگر بئله دئییل کی دونیانین دؤرد بیر یانی و بوجاغیندا هر گون قادینلار شیددته معروض قالیرلار؟ بس نده‌ن ایگیرمی بئش نوامبر ؟
دوغروسو بو گون ایللر اؤنجه بیرله‌شمیش میللت‌لر قورومونون (تشکیلات) وریندن دونیا قادینا قارشی شیددتی آرادان قالدیرماق گونو سئچیلمیش دوروموندا یئر آلمادان بئله لاتین آمئریکا اؤلکه‌لرینده "قادینه قارشی شیددته سون" گونو آدیلا تانینیرمیش.
بوگونون سئچیلمه‌سی؛ ایلک "لاتین آمئریکا و کارابین قادینلارینین ایلک توپلانتیلاری‌نین (18 دن21 جولای 1981) وریندن کولومبیانین (کلمبیا) بوگوتای‌ییندا آچیقلاندی. اوردا او توپلانتی‌یا قاتیلانلار، قادینا قارشی شیددت، ائو دوزئیینده ووروشماقدان تجاووز، جینسی اذییت، دؤولته باغلی ایشگنجه‌لر و سیاسی قادین توتساق‌لاریلا کؤتو داورانیشلاری قیناییب نوامبرین ایگیرمی بئشینی "میرابال" باجی‌لارینین آنی‌لارینین آنیمساماق گونو تعیین ائتدیرلر. همین ایلده ب‌ام‌ت دن ایسته‌دیرلر بو ایلی بیر دونیا گونو کیمی رسمیته تانیالار. آنجاق ب‌ام‌ت 1999-جی میلادی ایلده نوامبرین ایگیرمی بئشی، بو اوچ باجی‌نین اؤلوم گونلرینی " دونیا قادینا قارشی شیددتی آرادان قالدیرما گونو " آدیلا اعلان ائتدیر.
میرابال باجی‌لاری او ایللرده اؤز اؤلکه‌لرینین دیکتاتور حاکیمییتی‌ایله (تروهیلو) ساواشمیشدیرلار، سونوندا تروهیلونون قاتقی‌سی ایله حؤکومت وریندن ایزینلی اولاراق حیات یولداشلارینین دوستاقدا گؤروشلرینه گئده‌ره‌ک اؤلدورولموش‌لر. دیکتاتور اونلاری اؤلدورمه‌میشدن اؤنجه سؤیله‌میشدیر حؤکومتین ایکی اؤنملی سورونو وار: بیریسی کئلیسه، اوبیریسی ایسه میرابال باجی‌لاری. او بئله دوشونوردو بو باجی‌لاری اؤلدورمه‌گی ایله تمل سورونلاریندان بیریسی چؤزولموش اولاجاق آنجاق همین قونو کوتله‌ده دیکتاتورا قارشی درین بیر نیفرته نده‌ن اولدو. بئله‌جه کی یالنیز بیر ایل بو باجیلارین اؤلوملریندن کئچمیش‌ده تروهیلونون حؤکومتی سونونا چاتدی.
بو باجی‌لار " اونودولماز کپه‌نک‌لر" آدیلا تانینمیشدیرلار، اؤلدوکلریندن سونرا قادینلارا قارشی شیددتین اوغروندا یاپیلان موباریزه‌لرین سیمگه‌سی اولوب و دومینیکن‌نین باشا باشیندا اونلاردان یاد اولونوب آنیمساندیرلار. او چاغلاردا دومینیکن‌ قادین آکتیویست‌لری اونلارین اؤلوم گونلرینی شیددته قارشی گونو آدلاندیریب سونرا وورغولادیغیم کیمی بو آدی بیرله‌شمیش میللت‌لر تشکیلاتینا (ب‌ام‌ت) اؤنه‌ردیرلر.
ب‌ام‌ت دونیا قادینا قارشی شیددتین آرادان قالدیرما گونون آچیقلادیغی بیان‌نامه‌نین ایلک بندینده بئله وورغولاییب: هر تورلو شیددت کی سونوجوندا قادینلارا فیزیک‌سل یا روح‌سال ضررلی ائتکی‌لر بوراخا، یا هر هانسی داورانیش یا زوراکیلیق کی اونونلا قادین قانون‌سوز اولاراق وطنداشلیق اؤزگورلوکلریندن محروم اولا، توپلوم ایچینده یا اؤزه‌ل بیر اورتامدا اولموش اولسا دا، شیددت آدلانار.

حامید مورسلی 11/25/2014

کتدی‌لیک، من و سون گونلر گؤردوگوم ایدولوژیک دارتیشمالار

کتدی‌لیک، من و سون گونلر گؤردوگوم ایدولوژیک دارتیشمالار

********************************************

من بیر کتدی یم؛ همده یئرلی کؤکلو کتدی ؛ آنلیم آچیق اولاراق بیله‌گیمین چؤره‌گین یئیه‌رم. دئیه بیله‌رم بوتون دویغو قایناغیم، سؤز داغارجیغیم، یاشام طرزیم ، تام آنلامدا دئمه‌ک ایسته‌سم: وارلیغیمی اورادان منیمسه‌ییب گؤز آچیب ایلکه‌لریمین دوزه‌نین دوزه‌نله‌میشم. 

کند منیم اوچون بیر دالدالاناجاق، سیغیناجاق، گووه‌نمه‌ک یئری دیر. کندیمیزده گووه‌ندیگیم اینسانلار وار، دوشونجه‌لی اینشانلار، قانان اینسانلار،چیخارلی اینسانلار بونا باخمیاراق کی کتدی‌دیرلر، ساوادسیزدیرلار، یاشلی دیرلار، مدرنیته ایلیشگی قورما دستگاهلاریلا تانیش اولمایا بیله‌ بوتون اینسانلاری سئویرلر، اینسانلاری اولدوقلاری کیمی آنلاییرلار. سایقیلی و بیلگین اینسانلارا اولدوقلاری قده‌ر ده‌یر وئریرلر؛ اینسانلارین کیم اولدوقلاری، یاشلاری نئچه اولدوغو ؛ هانسی تؤره‌مه‌دن- طایفادان اولدوقلاری؛ وارلی یا وارسیز اولدوقلارینا دئییل دوشونجه‌سی، آنلاغی و چئوره‌لرینده‌کی اینسالارا یئتیردیکلری یاردیملارلا یوروملاییب لاییق اولدوغو یئرده کیمی قالخیزارلار. 

آنجاق نه یازیق کی هابیل اولان یئرده قابیل‌ده کسینلیکله تؤره‌نه‌جک؛ بوتون سایدیغیم اؤزللیکلردن قات قات چیرکینینه یییه اولانلاردا وار، قارنی زیغلی‌لار، دیل آجی‌لار، دوشونجه‌سین گلیشدیرمه‌یه‌نلر و او گلیشمه‌یش دوشونجه ایله‌ باشقالارینی قیضاوت ائدن‌لر ده وار ! نه یازیق کی سایلاری اؤنجه سایدیقلاریمدان قات قات- دا یوخاری‌دیر! 

نئچه ایل اولار بئلنچی قونولارا فیکیر وئریرم؛ بو گونلر سانال اورتاملاردا دا بئله اولوب اینسانلارین قاباریق، چیرکین و کوبوت اوزلری داها چوخ گؤزه چارپیر. سیاست قونوسوندان گونده‌لیک داورانیشلاریمیزا کیمی بیر اینجیدیجی مونولوق، اؤزونو حاق سانیب باشقاسینی جهنمین اورتاسینا دوغرو گئتدیگینین فرقینده اولماقلیغی دویانلار، غرور، قضاوت، کوچه باجا ساواشلاری کیمی دسته کئشلیک، حاقدان یانا یوخ منافئعدن یانا اولماقلیق، منیله اولمایان اولمامالی‌دیر کیمی سونوجلانمالار کیمی چیرکین داورانیشلار دا داها چوخ گؤزه چارپیر.

منجه هر بیر دیالوقون یارارلی سونوجلارا دوغرولانماسی‌نین ایلکه‌سی دئمک اولار اخلاق قوراللارینا دایاناراق قارشی طرفله سایقی‌ایله داورانماقدیر. هر کس اؤز ایچینده‌کی داعش صوفتلیگی بوغوب باشقاسینین بوتون یییه اولدوغو حاقلارا توخونمامالی‌دیر کی هئچ اؤز ویجدانی‌نین محکمه‌سینده اولموش اولسادا بئله اؤزونون سوچلامالی‌دیر. حذف، شانتاژ، یالان ؛ ایفتیرا، اخلاقسیزلیق و بونلارا تای چیرکین توتملر ارادان قالدیریلمیش دورومدا اولمالی‌دیرلار یوخسا چوخ راحاتجاسینا داغیلماق و محو اولماغا اوغراشماق قاچیریلماز اولار.

هر بیر شخص اینسان فئونومنینین ده‌یرلری و چیخارلارینی منیمسه‌ییب اؤزون اونلارا لاییق دوروما چاتدیرا بیله‌جک قده‌ر اولا بیله‌ر؛ سادجه اؤزوندن باشلامالی‌دیر، اؤزو اولمالی‌دیر، اؤزویله ساواشیب اؤزونو بیلیم، اخلاق، سایقی و اؤزونون فلسفه‌سینین یاراقلاریلا یاراقلانمالی‌دیر. بئلنچی اؤزه‌ل بیرئی‌لر بسلندیکدن سونرا اونلارین یاشادیقلاری چئوره و آتموسفئرده اونلاردان ائتکیله‌نه‌رک بؤیوک بیر گلیشمه‌یه دوغرو گئده‌جه‌گینه دریندن اینانیرام.

ح. م - گئجه یاریسی 21 آبان 93

باهالیق

ائل گولمه‌جه‌لریندن/ چؤره‌گین سون گونلر باهالاشماسینا داییر

**********************************************
بیر گون بیر خاقان اوزون زامان خاقانلیق ائتدیگیندن سونرا بیر اویونبازلیق یاپماغینی دنه‌مک ایستر. باش باخانینا دئیه‌ر داها بو ده‌ییشیک سیز دوروملار و عئینی گونلردن بئزمیشم، ایسته‌ییرم بیرآز دوروملاری ده‌ییشدیریب خالقی اؤزومه قاشی قالخیزدیریب کوتله ایچینده بیر چاخلانیشا نده‌ن اولام،میللتین اعتیراض روحونو دیریلیب منه قارشی اوجالان سس‌لری ائشیدم؛ آنجاق سونوندا اونلاری یئرلرینده اوتورتدوقدان سونرا بلکه خاقانلیق دویغوسونو گوجومدن آسیلی اولاراق بیرداها یاشایا بیلدیم ؛ ایسته‌ییرم بو تاج، بو تاخت بو وارلیقلارین یییه اولدقولاری گوجلریندن سون درجه‌لرینه قده‌ر یارارلانام.
باش باخان دئیه‌ر خاقانین باشی ساغ اولسون چوخ گؤزه‌ل؛ آنجاق باشیمیزین تاجی اولو خاقانیمیزین اؤزه‌ل بیر اؤنه‌ریلری واردیرمی؟ یانی هانسی یوللاری دنه‌مک‌له بو ایسته‌دیگینیز آماجا چاتماق ایسته‌ییرسینیز؟
شاه دئیه‌ر شَهَرین بوتون گیریش قاپیبلارینی باغلایین. شهردن هر کیمسه گیرمه‌ک یوخسا چیخماق ایسته ‌دیگینده گؤره‌وچی‌لره تاپیشیرین اونلاردان بیرآز مالیات آلیب اونلارا ال دولادیقدان (تجاووز ائتدیکدن) سونرا گیریش یوخسا چیخیش‌لارینا ایزن وئرسین‌لر. کسینلیکله میللت بو ایشه دایانامیاجاقلار و سون گوجلریله اعتیراض ائدیب بیزه و دؤولتیمیزه قارشی شوعارلار وئره‌جک‌لر.
باش باخان قورخا قورخا دئیه‌ر خاقان ساغ اولسون بئله اولسا میللت بیزی یوخ ائده‌ر، ائل گوجو سئل گوجو دئییب‌لر آتا بابالار، بو میللت ناموسلارینا توخونان کیمسه اولور اولسون یوخ ائتمه‌گی اوچون اللریندن گله‌نی اسیرگه‌مزلر و بو بیز و دؤولتیمیز اوچون هئچ ده یاخشی اولا بیلمز ؛ خاقانیمیز صلاح بیلیرلرسه باشقا یوللارین تاپماسی اوستونده فیکیرله‌شه‌ک. آنجاق خاقان قبول ائله‌مه‌ییب باش باخاندان امرینین دئدیگی کیمی یئرینه یئتیریلمه‌سینی ایسته‌یه‌ر.
نئچه گون بو فرمانین ایجرا اولماسیندان کئچیردی؛ شَهَرین بوتون گیریش قاپیلاری تام قالابالیق ایدیر؛ عادی گونلرده 1000 نفر او قاپیلاردان کئچسه‌یدیرلرده بئله آنجاق بوگونلرده خاقانین یئنی فرمانی‌نین ایجرا اولماسی اوچون بلکه 20-3 نفر همین ایزین آلا بیلیردیرلر.
گونلری بیر گونو سیرادا دایانان آداملاردان بیریسی باغیراراق "بو نه دورمودور آخی، میللتیز ایشی گوجو وار، خاقانین باشی ساغ اولسون میللتی بو سیرالاردا دایاندیردیقلاریندان سا گؤره‌وچی‌لرین سایی‌سی‌نی آرتیرسینلار؛ بئله‌لیکله نه بیز سیرادا دایانماقدان معطل اولاریق نه ‌ده خان بویوردوغو فرمان ایجرا اولونمازدان گله‌ر" دئدی.
میللت ده او آدامین سؤزونو وورغولاییب اونا قاتیلدیرلار. هره بیر طرفدن " قارداش دوز دئیییر دا" "آداملاری چوخالدین دا" " تله‌سین بیرآز؛ ایشیمیز وار" و بونلار کیم ی سؤزلرله سس‌لرین اوجاتدیرلار.
خاقان بو سؤزو ائشیددیکدن سونرا داها اؤز میللتینده اعتیراض روحونون اؤلدوغونو دریندن دویوب فرمانی‌نی گئری آلیب، عؤمرونون سون گونونه کیمی بو میللته دئییل اؤزونه بو میللتین خاقانی اولدوغو اوچون یازیقلیغی گله‌رک آغیر دئپرئسیونا گیره‌ر. 

محرمچیلیک

محرم آیی:

منیم باخیش آچیمدان محرم ‌آییندان باشقا، چیچکلنمه‌گه آلان تاپا بیلمه‌ین بیرئی (فرد) اوچون بو آی‌دا اولان بیر سیرا اؤزللیکلر:

محرم آیی‌نین، اؤزللیکله ایلک اون گونو دینی و مذهب‌سل آچیلارینین دیشیندا اینسانلاریمیزین آراسیندا بیر سیرا باشقا ایشله‌ولرینه ده اییه‌دیر منجه.

توپلومساللاشماق، بیرگه و بیرلیکده جمعی ایشلره قاتیلماق، اینسانلارین ایچ قاتلاریندا یاس و حوزون‌ آیلارینین ایچینده اولدوقلارینا باخمیاراق توپلومسال سئوینج‌لرین گؤزه چارپماسی ، سئوگی و سایقیلارین سای‌سل و کالیته‌سل یوکسه‌لتی‌سی، ایلگی‌لنمه‌ک، ائنئرژی بوشالتیمی، نئچه گونلوک اولموش اولسادا گئنیش شکیلده بیر سیرالارینا محدود بیچیمده ایش یارانیشی، باریش دویغوسونون یوکسه‌لیشی، یئنی یاشاملارین پیلانلانماسی ، یئنی ده‌ییشیکلر، یئنی ایلیشگی‌لر و یئنی یاشاماق اوچون سئچه‌نک لر، بیر سیرالارینین یئته‌نکلرینین دوغونتوسونا یئتکیلی شکیلده آلان اولماقلیق، درین دوشونمه‌ک اوچون آلان حاضیرلانماق ، بیر چوخونون اونوتدوغو دردلرینین یئنی‌دن جانلانماسی، توپلومسال قاتمانلارین اینسانلارینین آراسیندا قاباریق شکیلده چه‌لیشکیلرین اولدوغونون اوزه چیخماسی، توپلومسال و مذهب‌سل ایکی اوزلولوغون و فخر ساتماقلارین چوخالماسی، مالی -کولتوره‌ل- توپلومسال و سیاسال وارلیقلار و ایلیشکیلره مالیک اولان چئشیتلی اینسانلار بیر بیریسینه فخرساتیب، چارپیشیب، بیر سیخ چکیش برکیشین تؤرنمه‌سی؛ آدلارین دیللره دوشمه‌سی، تام دا دئمک اولماسا ارکه‌ک جینسییتین داها اکتیو اولوب قاندینلارین ایسه بیر قولاقدا اوتوروب بیر سئیر ائدیجی کیمی ایزله‌مه‌کلری و ...

29 اکتبر 2014

اسیدسپمه‌ک‌

اسیدسپمه‌ک‌دن سومورولمه‌گه گئدن یول:

بو گونلر دئیه‌سن اسید سپمه‌ک توپلومدا بیر چوخوندا بؤیوک بیر قورخولار یارالدیب اونون یانی سیرا بیر چوخ تپگی‌لره شاهید اولدوق؛ بیر چوخو اونا قارشی چیخدی، بیر چوخو اعتیراض اولاراق آکسیالارا قوشولوب اینسانین ایلکین حاقلارینین بیریسی اولان اؤزگورلوغون پوزولماسینا اعتیراض ائتدیرلر، بیر چوخو اللرینده اولان آراجلارین گوجویله بو چیرکین ایشه قارشی چیخدیرلار و اؤز دوشونجه‌لرین یازیب یایدیرلار، قادین حاقلاری دارتیشیلدی، اونلارین معروض قالدیقلاری ظولوملر یئنی‌دن جانلاندی آنجاق بیر سیرالارینادا لوقالانماق، دوزسوزلانماق و دبه‌ک‌لنمه‌کلرینه یئنی یول و یئنی پیلان کیمی اولدو؛ دئمک توپلودا ائتکی بیراخان بیر سیاسال داورانیشا و اوندان سیاسال یارارلانماغا ندن اولدوغونو آچیقجاسینا گؤردوک.

باشقا سؤزله دئسه‌ک، ایرانین سون ایللرده سیاسی آلانیندا گیزلیجه  اوز وئرن گوجه یییه‌لنمه‌ک ساواشلاری گئت گئده یوخاری سیاسال گوج قاتمانینین ایچ قاتیندان آشاغی قاتمانا گیریب اؤزونو گؤسترمه‌سی آچیقجاسینا اورتایا چیخدی ؛ بو اولای بیر ته‌هر دنگه‌لری پوزماق و بولانمیش سودان بالیق توتماق کیمی آلینیر و داها قوطوبلاشمیش ایدولوژی و باخیش یوخاریداکیلاردان، یانداشلارینا یانسینماغین به‌لیرتیر و بو او دئمک دیر کی بیزه بوندان بئله بئلنچی اولایلاری گؤرمه‌ک چوخ‌دا ایراق گلمه‌مه‌لی دیر.

بو آرادا مئدیا یئنه اؤز گوجونو یئته‌ری قده‌ر تبوتلادی، اولدوقجا ایزله‌ییجی‌لرینده ائتکیله‌ییجی ائتکی‌لر بیراخدی؛ منجه بو ایش تام بیر سیاسی اولای اولاراق، سیاسی دنگه‌لری پوزماق ایسته‌ین بیر سیرالارینین وریندن تام پیلانلانمیش شکیلده اورتایا چیخدی. بو آرادا یئنی بیر چوخو دئمک یارانمیش دالغالاردان گؤزلجه‌سینه یارارلاندیرلار و توپلومون یوغون قیسمی‌نین مئدیانین قولو اولدوقلارینی ثبوتلادیرلار!
تام دوغرودور کی بئلنچی بیر  چیرکین ایش اینسانسال داورانیشلارین دیشیندا یئر آلیر و هر بیر اینسانین وریندن قینانمالی دیر آنجاق همین گونلرده خبرلرین سیراسیندا چوخ اؤنملی و دیققت چکیجی بیر خبرده یئر المیشدیر آنجاق هئچ بیر تپگی هئچ کیمسه‌نین وریندن اولماییب تام دهشه‌تیله یئنه سس‌سیزه آلیندی، نده‌نینین ‌ده یوغون قیسمی یئنه مئدیایا قاییدیر، بئله‌جه کی مئدیا یؤنه‌تیجی‌لری ایسته‌دیکلری  آماجلار و بلکه‌ او اولایدان باشقا آلینتی‌لاری ایسته‌میرمیش‌لر بو اوزدن سس‌سیزه آلماق لاب دوغرو بیر سئچه‌نه‌ک اولا بیله‌ردی.
سون گونلرده بئله بیر خبر گئتدی: اهوازدا بیرجه یاغیشیلا 1000 نفر خسته‌خانالارا گئتمه‌ک زوروندا قالدیرلار؛ یانی تام بیر چئوره‌فلاکتی یاشانیر او یئرلرده آنجاق کیمسه بو قونویا توخونماق‌دا ایسته‌مه‌دی، بلکه نئچه‌ندنه گؤره کی بو یازیدا دانیشماغا و سیرالاماغا یئر اولمایا؛ سادجه بیر وورغولاما و اوخویوجونون بئینینده بیر سووال ایشاره‌تی‌نین یارانماسی یئته‌ر.
بوردا بلکه اسید سَپیرلر ، آنجاق اوردا گؤیدن اسید یاغیر، بیز یاغیش یاغاندا سئوینیریک اوردا یاغیش یاغاندا کیمسه ائشیگه چیخمامالی‌دیر، یاغیشین دویغوسون یاشامامالی‌دیر. نه یازیق کی کیمسه‌ اونلارا گؤره آکسیا یولا سالمیر، اعتیراض ائتمیر، اونلارا گلدیکده کیمسه روشنفکر اولمور، دیللر سوسقونلوق توتورلار، دانیشمیرلار ، آنجاق اوتانمازجاسینا اونلارین قارا نفتین ساتیب اونلارا خوزی دئیه ‌بیلیرلر، سیز عرب دئییلسیز دئییرلر ، عرب اولوب‌سوز! سیز دانیشساز دیلینیزی دالینیزدان چیخارداریق . . . بیر تک اومود وئریجی ایشیغلاریدا بئله، اوزلرینه قاپادیبلار !

کئچن گونلر بونولارین دوروملارینین باشقا یؤنون تیکان تپه نین فرماندارینین آغزیندان ائشیتدیک؛ مهدی قهرمانی دئمیشدی: کتدی‌لر یوردلارینین تالانماسینین قارشیسیندا دایانیب بو معدنچی‌لره چالیشماغا ایزین وئرمه‌سه‌لر برق و سولارین قطع ائده‌جه‌ییک ! ؛ بو یعنی بوردا دا همین سومورولمه‌ک پیلانلاری تام هیزیلا اؤنه‌سورولور.
سومورگه‌چی بی ؛ هن سنی دئییرم، سن کی بو دوروملاری گؤروب سس سیز قالیرسان؛ سنده سومورگه‌چی‌لر سیراسیندا یئر آلیرسان؛ نیه کی بو میللتین بوقدر مظلوم اولدوقلارینی گؤروب جینقیریندا چیخماییر بیله. بوگون بیر چوخلاری  "هل من ناس ینصرونی"-نی باغیریرلار! سادجه  اؤزگور دوشونجه، و اؤزگور اینسانلار گره‌کیر کی بو سسی ائشیدیب "لبیک" هاراییلا اونلاری جاوابلایالار !

حامید مورسلی ؛ قیروو آیی‌نین ایکی‌سی- 1393