سونگو دؤیوشو

آلئکساندر قرین. عسگرین فیکیرلری

-"عسگر کیملیییم عادی کیملیییمدن آرالانیب، آرتیق منیم ایسته‌ییمدن آسیلی اولمایاراق، قاچماقدا ایدی." 

________________________________________

آلئکساندر قرین(ائوسکی) 

سونگو(سرنیزه) دؤیوشو 

(حئکایه) 

(روس دیلیندن اوستاد آراز گوندوز چئویریبدیر) 

کؤچورن: حامید مورسلی

________________________________________

بوتون گئجه‌نی گؤزومو یوممامیشدیم. 

سؤزون دوزو، قورخموردوم، آنجاق ایندییه‌دک سنگرده دالدالانیب اوزونو گؤرمه‌دیییم دوشمن‌له آتیشماقدان بوسبوتون فرقلی اولان، اونونلا بیرباشا اوز-اوزه گله‌جه‌ییمی دوشوننده برک هیجانلانیردیم. 

ایندی‌دن او آنلاردا هانسی دویغولاری کئچیرجه‌ییمی بیلمک ایسته‌ییردیم... 

دردلشمه!

بو شاه‌بئیت، آردیجا گلن یازیلا ایلگیسی اولماسا دا، ایچه‌ریسینده چوخ سؤزلر داشییر:

"گؤزلرین باخدی منه سؤیلدی صبر ائت سنینم

دوغروسو صبر ائدیرم عُمر شیتاب ائتمده دیر"

---

فئیس بوکون " نه دوشونورسن؟" سوروسونا، چوخراق جاواب وئرمک بیله اولمور! دوغروسو آدام چوخ زادلار دوشونور؛ بیر چوخونو آغزینا بیله گتیره‌بیلمیر. اوره‌ک دولو اولاندا، سورون سورونون اوستوندن باشینا یاغماقدا اولاندا، هامی وار ایکن یوخ اولاندا، دیلین وارکن لال اولاندا، قولاغین وارکن کار اولاندا، ایچین عوممان دنیزی کیمی چاخلاشیب سن ایسه سوسقونلوق توتاندا، آرخاندان بیر أل چالیب "هله من وارام دوستوم" دئمه‌ینده. یالان یالان گولوشلر، ساختا ساختا داورانیشلار آری-دورو ایلگی‌لرین پوخونو چیخارداندا، بیر چوخ گؤرمه‌دییین ایشین یورقونلوغو سنی آیاقدان سالاندا داها اینجارسیزجاسینا، ترپنمه‌یه، فیلیم اویناماغا، ساختا گولوش تحویل وئرمه‌یه بیله ایمکان وئرمه‌یه‌نده، هر نه‌یین اؤنمسیز اولدوغونو سنه دریندن خاطیرلاداجاق.

قایدالار، قوراللار، یاشادیغیمیز یئرلر، قازاندیغیمیز ایلگی‌لر، گله‌نک‌لر، ایناملار، قوروملار، قورولوشلار، هامیسی و هامیسی سنی سن ایسته‌مه‌دییین کیمی یؤنلندیره‌جک‌لر. زامانین اؤتوشو سنین اؤزلویونو قامچیلایاراق داها اؤزوندن بیله آلاجاق. اوره‌یین بیر تک وارلیغا اینانسایدی دا داها او دا بو توپلومدا یاشادیغی اوچون، او دا بو سیستئمین اوره‌تیلمیشی اولدوغو اوچون، او دا سئچمک زوروندا اولدوغو اوچون، داها بوشلوق دا اولان هؤرومجک یوواسی‌نین اوزه‌رینده تیکیلمیش ایتوپیانی دئییل اؤزونو سئچیب، اؤزونو دوشونه‌جک دیر. داها کئیییب بیر بوجاقدا قالماغی سئوه‌جک سن، قارانلیغی، سس‌سیزلیی، دانیشماماغی. سن نئجه دوشونوردون سونوجون نه اولدوغو دوشوندوکجه داها کئیییب داها فرقینده بیله اولماغی ایسته‌مه‌یه‌جک‌سن. اویسا بئینینده سئزان آکسونون "گئچَر"-ینی ایچینه باغیرماق ایسته‌سن ده آنجاق بئینینده احمد کایانین "آغلادیقجا"-سی جانلانیب نیسگیل و اؤزلَم دولوسو اولاراق، بئلنچی بیر یازی یازمایا سوره‌کله‌یه‌جک دیر. نم هانسی دوشونور دئمیشکن: اینسان بیر دفعه بیرینی سئومه‌یه گئجیکر، داها اوندان سونرا کیمسه‌یه یئتیشمک اوچون ته‌لَسمز!

بلی ایندی من بونلاری دوشونورم؛ داها نه ایسته‌ییرسن جانیمدان!

---

شکیل: ساختاکارلیق اوزوندن سئچیلیب!

آت نالی

آت نالی / یازار: حامید مورسلی
أسکی‌لرده، دونیا واریندان چوخ کاسیب اولان ایکی گنج یاشلی أر-آرواد واریمیش. یاشاییشلارین بیر ته‌هر ایداره ائتسین‌لر دئیه کیشی باشقالاری‌نین ایشلرینی گؤروب، قارشیسیندا "اؤلمه-دیریل چیخ یازا" قده‌رینده پول آلاردی. بئله‌لیکله نامرده مؤحتاج اولمادان کئچینردیرلر. آنجاق بوتون بو سیخینتی و گئرچک دوروملارینا باخمیاراق همئشه اؤز بئیین‌لرینده آیدین گله‌جک‌لری تاساریلاردیرلار. اؤز بئیین‌لرینده گله‌جه‌یین وارلی‌لارین بیریسینه چئویریلدیکلرینی پیلانلایاردیرلار. وارلی ایکن نه ائدیب نه ائتمه‌دیکلرینه بیله فیکیرلشمیشدیرلر. 
آنجاق بو اینتیزاعی یاشاییشین دیشیندا(ائشیگینده) گئرچک دونیادا دا یاشاماق زوروندایدیرلار. بو اوزدن یاشام موجادیله‌سینده ائوین کیشی‌سی قانا لاپاققاسین (بئل) ألینه آلیب اونون بونون قانالیغیندا یئر بئلله‌مک زوروندا قالاردی. گونلرین بیر گونو بیر نفرین قانالیغیندا یئر بئللییه‌رکن گؤزو بیر پاسلانمیش "آت‌نالی"-نا توخوندو. سس‌سیزجه‌سینه نالی تئز یئردن گؤتوروب جیبینده یئرلشدیردی. ایش زامانی بیتدیکدن سونرا تاپدیغی نالی جامتایی‌سینین ترکینه قویوب دینقیلدیا-دینقیلدیا ائوینه ساری یولا دوشدو. 

گونده یورغون-آرغین ائوه یئتیشیب، خانیمینین سلامینی جاوبلامایان آدام، بوگون ایسه ائله بیل هئچ ایشله‌مه‌میش کیمی ایدی دیر. گوله گوله ائوه گیریب اوجا سس ایله خانیمینا سلام وئریب "عزیزیم نه‌کئفده سن؟" دئیه سوردو. خانیمی شاشقین قالاراق بیلیردی بوآرادا بوکیشی‌یه بیرزاد اولوب یوخسا اولا بیلمزدی ایشدن قاییدارکن بئلنچی سئوینجلی اولسون. بو اوزدن ایکی دنه چای تؤکوب تئز أرینین یانینا گئتدی.  "سنه نه اولوب بوگون" دییه سوروشوب آرتیردی ایندیه کیمی سنی ایشدن قاییدارکن بئله سئوینجلی و گولراوزلو گؤرمه میشدیم. کیشی "جامتایی‌می گتیربورا، سئوینجکلیغیمین نده‌نینی سنه گؤستریم" دئییب آرتیرار داها آللاه بیزی اونوتماییب، بوگون منه بیر نیشانه گؤندریب‌دیر. خانیم جامتایی‌نی گتیردیکدن سونرا کیشی ألینی سالیب جامتایینین ترکیندن بیر پاسلانمیش أیری نال چیخاردیب دَم-تاراغینان خانیمینین گؤزونون اؤنونده فیرلاتماغا باشلایار. خانیمی "کیشی دوغرودان سفئحله‌ییب سن می یوخسا منی سفئح أله سالیب سان؟"دئیه سوروشار.

کیشی باشلار اؤزوندن دیفاع ائتمه‌یه. خانیمینا دئیه‌ر سن اؤزون بیلیرسن بیزیم آت-قاتیریمیز یوخدور، بو اوزدن هئچ بیر یئره یا اؤز کندیمیزدن ائشیکده یاشییان فامئللریمیزین گؤروشلرینه ایلدن ایله، بیله گئده بیلمیریک. بیزیم بیر آتیمیز اولسایدی هامیسین دولانیب یاخیندان اونلارلا اوتور-دور ائدردیک؛ بیز گئدریک اونلار دا بیزه گلردیرلر. آخی بیر باشا فامئلچیلیک اولماز؛ اونلار دا بیزیم آیاق یالین اولدوغوموزو بیله‌رک بیزدن ایسته‌میرلر گؤروشلرینه گئده‌ک. خانیمیسی دا بو کیشی‌نین اؤزونه تای، اؤنجه وورغولادیغیم کیمی دویغوسالین بیرسی اولدوغو اوچون داها اعتیراض ائتمه‌ییب " هه کیشی نه یاخشی کی آللاه بو نالی بیزه گؤندیرب" دئییب آرتیرار بو بیر تک نالی گؤندرن آللاه آتین باشقا اووچ نالین دا گؤندره بیلر. کیشی آردینی یئتیریب آرتیرار" هه ، من ده اونو دئییرم دا؛ دؤرد نالی یئتیرن ائله آتی‌نی دا یئتیرر"

داها هر ایکیسی ده دویغولارینا دالاراق درین رؤویالارا جومارلار. بیرلیکده اؤزلری تاساریلایان بیر اوتوپیانی جانلاندیرارلار. کیشی ایندیه کیمی گئتمه‌دیگی داغلاردان، باغلاردان، کندلردن و شهرلردن سؤز آچیب گله‌جکده اؤز آتلاریلا اورالارا گئتمکلریندن سؤز آچار. خانیم ایسه ایللر بویو آدلارین بیله اونوتدوغو طایفا تؤره‌مه‌سیندن دئیه‌ر. کیشی دئیه‌ر بئله دوشون کی آتیمیز بوردادیر و بیز بیرلیکده گئتمیشیک یوخاری کندده منیم بی‌بیم گیلین ائولرینه. خانیم دئیه‌ر یاخشی اوندا گل اوندان بیر نئچه کند اویاندا یئرله‌شن منیم خالام گیله‌ ده باش چَکَک. آنجاق کیشی دئیه‌ر، خانیم دئیه‌ر. اؤز بئین‌لرینده کندلردن چیخیب داها شهرلری دولانیردیرلار. کیشی دئیه‌ر خانیم ایندی آتیمیز داها یورولوب؛ تر تؤکور، قالسین سونرا سن دئیه‌ن شَهَره گئده‌ریک. آنجاق خانیم اؤز ایسته‌یینین اوغروندا برکیه‌رک به نیه سن دئیه‌ن شهره گئدنده آت ترله‌میردی، یورولموردو من دئیه‌ن شهر اولاندا یورولوب ترله‌ییر. او دئیه‌ر بو دئیه‌ر، سس‌لری بیر بیریسینین اوستونه اوجالار؛ بوشونا آرالاریندا ساواش چیخار. کیشی هئچ فیکیرلشمه‌دن ألین آتار تاپدیغی پاسلی نالی یئردن گؤتوروب خانیمیسی‌نین باشینا یئندیرر. ائله همین آنیندا خانیم دونیاسین ده‌ییشیب، اؤلر. کیشینین أل آیاغی اسمه‌یه باشلار. تازا نه ائتدیگینین فرقینده اولار. اوجا سس ایله آغلاماغا باشلار. سسینه بوتون یاخین قونشولاری ائولرینه تؤکولوب خانیمین اؤلوسو ایله راستلاشارلار. هر کس سوروشار خانیمینی نیه اؤلدوردون؟ کیشی ایسه باشینا گلنلری آچیقلایاراق آرتیرار من دئییردیم آت یورولوب، آتی ترلتمه‌یک آنجاق خانیم دئییردی نیه سن دئیه اولسون؟ منیم دئدیگیم شَهَری ده گزمه‌لییک. هر نه‌قده‌ر من دئدیم خانیم اؤز سؤزونون اوستونده برکیدی. داها دؤزوموم قالمادی. بیرآن گؤزلریمی یوموب بیلمه‌دیم نئجه اولدو نالی یئردن گؤتوروب دوشونمیه‌رک خانیمین باشینا یوکله‌دیم. بو اولدو من یازیغین باشینا گلن اویونلار.

بئله اولار هر کس  اؤز اوره‌یینده کیشینی قیناییب؛ اؤز ائولرینه دؤنرلر. آنجاق کیشینین گؤزونون اؤنونده بیر پاسلانمیش آت-نالی قالار بیرده دونیادا تکجه وارلیغی اولان خانیمینین اؤلو جسدی.

 

أته‌ک یازی: بو ناغیلدان هر کس اؤز آلینتیسی‌نی آلماقدا اؤزگوردور.

یازار بونو ائل آراسیندا دئییلن بیر مثلدن آلمیشدیر. :)

علم السیاست

علم السیاست /یازار: حامید مورسلی

خئیلَک قدیم چاغلاردا، دین و شریعت درسی اوخویان بیر طلبه (موللا) واریمیش. بو طلبه نئچه ایل فقه درسی اوخویاندان سونرا درسینی بیتیردییی علمیه حوزه‌دن چیخماق ایسته‌یَر. چوخ گنج و تام ایده‌آلیست بیریسی اولدوغو اوچون اؤز بوینوندا آغیر یوکلری حیس ائدیردی. او بئله ظن ائدیردی اونسوز ائشیکده فیسق و فساد دونیانی بورویه‌جک دیر. داها دؤزومو قورتارمیشدیر. اؤزونو علمیه حوزه‌یه سیغیشدیرا بیلمه‌ییردیر. بیر ته‌هر جهادا اینانیردی. ایسته‌ییردی اینسانلاری هیدایت ائله‌سین.
بیر گون اوستادلارینی بیریسینین قولوغونا گئدیب حوزه‌دن چیخماسی اوچون ایزین آلماق ایسته دیر. اوستادینا دئدی من شریعت، فقه، حقوق، حدیث و کلام کیمی درس‌لری  بیتیرمیشم، اؤزومه بیر گؤره‌و بیلیرم توپلوما گیریب تبلیغ ساحه‌سینده چالیشماغا باشلایام. بوندان بئله هر بیر دیقه گئج قالماغیمی اؤزومه بؤیوک و باغیشلانماز سوچ بیلیرم.
اوستادی گولومسه‌یه‌ر‌ک "چوخ گؤزه‌ل سونوجا چاتیب‌سان" دئییب آرتیردی آنجاق سانیرام هله سنه تئزدی. سن بیر ایللیک ده بوردا قالیب "علم السیاست" درسلرین بیتیرمه‌لی‌سن. ائشیکده سنه هر نه‌دن چوخ سیاست یاریاجاق. یوخسا سونو بللی اولمایان سورونلارلا اوزله‌شه بیله‌جک‌سن. آنجاق بیزیم بو باشی هاوالی طلبه‌میز اوستادیلا راضیلاشماییب دئدی اوستاد من نه سیاست نه؛ ائشیکده منه، تقوام، ادبیم، صداقتیم و صالح عملیم یئترلی اولار. میللت منده اولان فضیلت‌لری گؤروب کسینلیکله منه ساری گله‌جکلر، بئله‌لیکله من ده اؤز ایسته‌دییم آماجا چاتمیش اولاجایام.
اوستادی بوسؤزلری ائشیتدیکدن سونرا داها بوشونا برکیمه‌دن، حوزه‌دن چیخا بیلمه‌سی ایزنینی وئریب طلبه‌سینه اوغورلار دیله‌دی. سئوینج‌لرله دولو اولان طلبه زامانی ألدن وئرمه‌سین دئیه خیریم خیردا وساییللارین هیزلیجاسینا توپلاییب حوزه‌دن ائشیگه چیخدی. بئله‌لیکله آتا بابا کندلرینه دوغرو یولا دوشدو. ایسته‌ییردی اؤنجه اؤز کندلریندن باشلاسین. کندلرینه چاتدیقدا کندین مچیدینه ساری گئدیب  گؤردو نئچه ایل اؤنجه‌کی کیمی کندلی‌لرینین بیریسی کی اؤزونو موللالیق درسی اوخومادان موللا آدلاندیرمیشدیر منبره چیخیب و اوجا سس ایله دانیشیق آپارماقدا دیر. مچیدین قاپیسیندان ایچه‌ری گیریب، قاپینین آغزیندا بیر قولاقدا أیله‌شیب منبرده اولان موللانین سؤزلرینه قولاق آسیب، اونلاری اینجه‌له‌مه‌یه باشلادی. نه‌قده‌ر چوخ قولاق آسیردی بیر اوقده‌ر دؤزومسوزله‌نیردی. منبر اوستونده اولان آدامین دئدیکلرینی نئچه ایل حوزه ده اوخودوقلارینا تام آیغیری اولدوغونو بیلیردی. ایلک گون دؤزومو پوزولوب اوجا سس ایله منبرده دئییلن سؤزلره اعتیراضینی بیلدیردی. آنجاق منبرده اولان آدام دئدی سن شیادین بیری سن، میللتی آللاه یولوندان اوزاق سالماق آماجین وار، سن شئیطان آدامی سان؛ کهنه کنده تازا دب قویا بیلمزسن. میللت منی نئچه ایلدی تانییرلار و منیم نه دئدیکلریمی یاخشی آنلاییرلار. بو اوزدن اوردا اولان جماعت گنج یاشلی طلبه‌نی تانیمادیقلاری اوچون اؤز موللالارینین دالیسینی بوشالتماییب اونون اوستوندن گلدیلر. بو آرادا منبرده اولان (اؤزونو موللا تانیملایان) بیر اؤنه‌ری وئردی: أیه‌ر سن بیلنجلی و ساوادلی بیریسی‌سن و چیرکین آماجلارین یوخدور گل بیر اویون دا اؤز بیلگینلیینی و دوغرو اوزونو بیزه گؤستر. من ده اؤزومو یوخلویارام؛ میللت هانکیمیزی حاقلاسالار او بیریسی بو کنددن گئتمه‌لی اولاجاق. هرحالدا گنج طلبه فیکیرلشمه‌دن قبول ائله‌دی.
بئله قرارا گلدی لر هر کس اؤز ساوادی و بیلگیسینه دایاناراق بیر "ایلان" یازیب میللت‌دن اونون دوغرو یا یانلیش اولدوغونو سوروشالار. بو اوزدن طلبه ایلان سؤزونو نئچه دیلده یازیب ایضاح‌لار وئرمیشدیر آنجاق قارشی طرفینده اولان آدام سادجه بیر ایلان شکیلی چکمیشدیر. کندین آغ ساققاللارینین بیریسی ایکیسی‌نین ده حاضیرلادیقلارین میللتین گؤزلرینین اؤنونه ساری توتوب هانسینین  دوغرو اولدوغونون وورغولاماسینی میللتدن ایسته‌دی. مچیدین ایچه‌ریسینده اولان اینسانلار هامیلیقجا اؤز موللالارینین چیزدیگی ایلانی دوغرولاییب گنج طلبه‌نی بو جسارتی و سایغیسیزلیغی اوچون اؤلمه-دیریل قده‌ر دؤیوب کنددن ائشیگه اؤتوردولر.

 
گنج طلبه سویو سوزولموش، پار-پالتاری جیریق اینجارسیزجاسینا علمیه حوزه‌یه دؤنوب اوستادینین قوللوغونا چاتار. اولونموشلاری اوستادینا دئییب اوستادیلا مصلحتله‌شر؛ اوستادی " بو دفعه سیاست بیلگیسی‌نین نه‌قده‌ر اؤنملی اولدوغونو بیلرسن" دئیه‌ر. بئله‌جه گنج طلبه سیاست بیلگی‌لرینین اؤیرنمه‌یه باشلایار.

آیلار ایللر اؤتوب، گئج طلبه تام سامان آلتیندا سو یئریدن بیریسینه چئوریلر. داها دانیشیقلاری نئچه قاتلی، پاکاتلی اولان بیریسینه چئوریلمیشدیر. بئله‌جه داورانیشلاری اوزره اونون تانینا بیلمه‌سی هامیا چتین گلیردی. بو اوزدن بو دفعه اوستادی دئیه‌ر سنین ایندی گئتمک واختین دیر. داها کامیل و بیلینجلی بیریسینه چئوریلیب‌سن، سن داها باشینی ساخلیا بیلرسن. بو اوزدن بو دؤنه یئنه گنج طلبه باشقا دوشونجه‌ ایله، کئچن دؤنه وورولاراق قووولدوغو کنده ساری یوللانار. بو دفعه سس‌سیزجه مچیده گیریب بیر قولاقدا دالدالانار. اؤزونو منبره چیخان موللایا تانیتدیریب، نئجه یانیلدیغیندان سؤز آچیب منبره چیخان موللانین نه‌درجه ده بؤیوک بیریسی اولدوغونو دؤنه-دؤنه تیکرارلایار. هر هانسی یوللا اولموش اولسایدی اؤز یئرینی او مچیتده برکیتمه‌یه باشلایار. گون‌لرجه، آی‌لارجا باشین آشاغایا سالیب اؤزونو منبره چیخان آدامین وورغونو کیمی گؤسترَر. منبره چیخانا به‌به چه‌چه دئمک‌دن فراغتی اولماز. مچیدین باشماق جوتله‌مه‌سیندن توتدو چای پایلاماسی کیمی ایشلرینه کؤنوللو اولاراق قاتیلار. داها دئمک اولار هم کندین میللتی، هم ده منبره چیخان موللانین باخشیلارین اؤزونه گؤره ده‌ییشدیرمیشدیر.
بیر گون منبره چیخان موللادان ایزین آلاراق گؤردویو بیر یوخوسونو بوتون مچید جماعتینه آچیقلاماق ایسته‌یَر. بو اوزدن ایزین آلیب، آیاغا قالخار، اصلینده هئچ گؤرمه‌دیی یوخونو، بوتون تم-تراغیلا، یاغلی دیلینین گوجویله میللته سؤیله‌مه‌یه باشلار.
دئیه‌ر دونن گئجه رحمتلیک آتامین یوخوسونو بیر حالدا گؤردوم کی جنتین ریضوان باغیندا بوتون ناز-نعمت‌لرین ایچینده ایدی. بو گؤرونتونو گؤرمک منی چوخ سئویندیردی. رحمتلیک آتامدان نئجه اولدو جننتده بئلنچی بیر یئرده یئرلشمه‌سینی سوروشدوم، او ایسه اوردا اولماغینین تکجه نده‌نینی بیزیم بو حاج آغانین بیر توکونون کؤلگه‌‍‌‌سینده اورا آپاریلدیغینی آچیقلادی. او دئدی کی ایندی بیزیم کندیمیزده منبرلریمیزه چیخان چوخ متدین حاج آغانین هر بیر توکو بیر مؤمن-نین ایزین بلگه‌سی دیر جننته گیره بیلسین‌لر.
بو سؤزلری ائشیدن  میللت داها دایانمادان منبره چیخان موللانین دؤره‌له‌ییب هره‌سی بیر چیمدیک توکوندن قوپارتماغا باشلادیلار، او دونیادا أمان نامه‌لری اولسون دئیه!. بیر نئچه ده‌یقه ده أسکی موللادا نه پالتار قالدی نه ده بیرجه‌دنه توک.دَریدَن چیخاردیلمیش حاج آغا اؤلوم آیاغیندایکن  گنج طلبه گولومسه‌یه‌رک، مولانین قولاغینا دئدی "هه، ایندی بیلدیم علم السیاست یانی نمنه"
آنجاق بونو ائشیدن، اؤلوم آیاغیندا اولان موللا، داها دانیشماغا بیله اینجاری قالمامیشدیر. حسرت دولوسو کدرله بیر روحانی سیمگه‌سینده چوخ عزیز ساییلاراق دونیاسینی ده‌ییشدی. کند اهلی ایسه گنج طلبه‌نی اؤزلرینه موللا سئچدیلر.

{سون}

(بو حئکایه ائل ایچینده دئییلن بیر مثل دن آلینمیش‌دیر)

دوز-چؤره‌ک

چوخ وارلی-کارلی بیر تاجیر واریمیش. بو تاجیر بَی‌-یین بیر گؤزه‌ل و مَلَک‌اوزلو، کیچیک قیزی واریمیش. بو قیزین آیاغینا داش ده‌ینده ائله بیل تاجیرین اوره‌یینین باشینا داش ده‌ییردیر. هر نه ایسه دار دونیادا آشیب داشان مال دؤولتیندن باشاق بیر تک گووه‌ندیگی وارلیغی ائله همین بو قیزی ایدی. تاجیرین قیزینین یاشینین کیچیک‌لیگینه باخمیاراق تاریجرین قیزیلا ائولمک‌له اونون ماددی وارلیغینی یییه‌لنسین‌لر دئیه تاجیرین ائوینین قاپیسین گئجه گوندوز ائلچی گلمک‌له یئریندن چیخاردانلار واریدی. هئچ بیریسی ده ایسته‌گیندن آلچاق گلمک ایسته‌میردی. دانیشدیراندا دا "بیر قیز بیر اوغلانیندی" دییه جاواب وئریردیرلر بئله‌جه هر کس اؤزونو او بیر اوغلانین یئرینده اولماسینی ایسته‌ییردی. گونلر، آیلار، ایللرین اؤتوشونه باخمیاراق گونو گوندن ائلچی‌لرین سایی چوخالماقدایدی بو اوزدن  تاجیر دَرین فیکیرلره دالمیشدیر. ایسته‌ییردی بیر یول تاپیب بو شیرینلیق هایینا گَلن میلچَک‌لرین ألیندن قورتولسون. آنجاق بیر گون بئینینه باتان بیر فیکیره أل تاپدی.
أرته‌سی گون تاجیر بوتون، تکجه قیزیلا ائولنمک ایسته‌یی اولانلارلا بیر شرطی اورتایا قویدو. شرط بو ایدی : کیمسه قیزیملا ائولنمک ایسته‌ییرسه اؤنجه‌لیک‌‍له اؤز وار گوجونو بیزه بیزه گؤسته‌ریب، کیشیلیگینده نئچه‌‍دن بیر اولدوغونو یوخلامالیدیر؛ بئله‌جه بیر بؤیوک قازان دولوسو دوزو یئمه‌لی اولاجاق، اگر بوتونون یئییب بیتیره‌بیلدی‌سه کسینلیک‌له او آدام منیم قیزیمین باشینی ساخلایا بیله‌جک دیر دئمک. بو اوزدن من سئوه-سئوه قیزیمی و دونیا مالیمی اونا بخش‌ائده‌جه‌یم .
اوزاقدان و یاخیندان گلن ائلچی‌لر اؤز گوجلرین یوخلاسینلار دئیه هر گون بیر نئچه‌سی دوز قازانا یاخینلاشیردیرلار و بوتون وار گوجلری ایله قازانین دوزونو توکتمه‌یه چالیشیردیرلار. آنجاق هر هانسی طورو ایله باشارا بیلمه‌ییب مین بیر خسته‌لیکلرله اوزله‌شیب تاجیرین قیزیندن أل اوزمک زوروندا قالیب سویو سوزولموشجه‌سینه اؤز ائولرینه دؤنوردورلر.
بو اولایین سسی بوتون شَهَری بوروموشدور و خالقین آغزیندا تاجیرین شرطی و ایندی‌یه کیمی کیمسه‌نین اوغورلو اولا بیلمه‌مه‌سی دولانماقدایدیر. بیرینین  چوخ دوز یئمکدن قان قوسماسینین، اوبیریسینین اؤلمه‌سینین و باشقاسینین سکته ائتمه‌سینین و بونلارا بنزه‌ر ناغیللاری آغیزلاردا دولانیب داها کیمسه‌ده او باجاریق قالمقامیشدیر تاجیرین قیزینا ائلچی دورسون.
گونلرین بیر گونو بیر یاشلی قوجا کیشی اؤز گوجونو یوخلاسین دئیه تاجیرین قاپیسینا گئتدی. تاجیر قاپینی آچیب قوجانی گؤردوکده گولومسه‌یه‌رک دئدی کیشی سن بیر قاشیق دوز یئسه‌ن قان باسینجیندان(فشار خون) اؤلرسن دا، یازیقسان گئت بیر ایکی ایل قالمیش عؤمرونون ده‌یَرینی بیل. آنجاق قوجا بَرکیه‌رک اؤز گوجونون یوخلاماسینی ایسته‌دی. بو اوزدن تاجیر داها بیر سؤز دئمه‌دن قازان دولوسوندا دوزلاری قوجایا گؤسته‌ریب اونلارین توکه‌دیلمه‌سینی ایسته‌دی. قوجا کیشی قازانا یاخینلاشیب چیلی بارماغینین اوجونو دیلیلن یاشلیاراق، دوزا ووروب، دوزون دادینی اؤزونه دادیزدیردی. دوزون دادینی آلاندان سونرا اوزونو تاجیره ساری دوتوب بئله سؤیله‌دی: "من کیمسه‌نین دوزونو داتسام اونو ناموسونا آیری گؤزده باخمارام، اونون حلالی منیم حلالیم دی"
تاجیر بو سؤزو چوخ سئودی و بو اوره‌گینه یاتان سؤزدن چوخ ائتکیله‌نیب قوجانی آلقشلاماغا باشلادی. بو اوزدن قوجانی دونیا مالینا احتیاج دویماسینی گره‌کسسیز ائتدی. اوغور قازانمیش قوجا باشی اوجا ائوینه دؤندو. :)

(بو حئکایه کوتله آراسیندا دئییلن مثلدن آلینمیش دیر)
یازار: حامید مورسلی

من ایتیررکن تاپدیم

من ایتیررکن تاپدیم

دئییرلر قدیم زامانلار هارداسا اورتا یاشلی بیر کیشی‌نین معده‌سینده آغیر بیر وزی (غدّه) عمله گلمیشدی.اورادا بیر چوخ طبیب‌ ییغیشیب بو آدامی معاینه ائدیب، اونون ساغالماسی اوٍچون جرّاحلیق عملیاتینی اونا تکلیف ائدرلر، بلکه وزینی اونون معده‌سیندن چیخارتسینلار دئیه. طبیب‌لر خسته‌یه آنلادارلار کی، بوندان باشقا بیر یول یوخدو، و اگر خسته‌لیک آرتیق سوٍرسه اونون اؤلومونه سبب اولاجاق.
الی هر یئردن اوٍزولوب، چاره‌سی کسیلمیش خسته، لابید قالیب جرّاحیه عملیاتینا راضیلیق وئرر.
جرّاحلار عملیّاتا باشلاییب، خسته‌نین معده‌سیندن چاناق (کاسه) یئکه‌لیکده بیر وزی چیخاردیب، نئچه گون کئچندن سورا وزینی اونا وئریب، دئیرلر کی، بو سنین معده‌نده تاپیلان همن وزی‌دی.

خسته ایسه ننه‌سیندن [آنا= مادر، ننه= مادربزرگ] ائشیتمیشدیکی، بوٍتون اینسان دردلری‌نین درمانی بیتکی‌لرده اولور. اونا گؤره، ساغالمیش خسته معده‌سیندن چیخاریلمیش چاناغی الینه آلیب، بوٍتون کند- شهرلری دولانیب، هارداسا بیتکی‌سل بیر یئمک یا گؤی- گؤیرتی گؤردوکده، اوّلجه اونو چاناغی‌نین ایچینه تؤکوب سونرا یئییرمیش...
بیر گون بیر کئچیددن کئچیرمیش، گؤرر اوجاق اوٍسته بیر قازان پیق‌قاپیق قایناییر، قازانین دا باشی اوٍسته بیر قاری دوروبدو. قازانین ایچینده ایندی نه وارمیشسا، آنجاق اونون قوخوسو یئتدی بوروق اویان- بو یانا گئدیر...
کیشی اورادا دایانیب، اوٍزونوقاری‌یا توتوب، دئیر:

- آی ننه، اولارمی بو یئمکدن بیر چاناق منه ده پای وئره‌سن؟

قاری چاناغی اونون الیندن آلیب، آغزینا دک پیشیردی‌یی آشدان دولدوروب، اونا قایتارار.
بیر نئچه ثانیه‌ چکمه‌میش چاناق کیشی‌نین الینده أریییب، ایچینده‌کی پیشمیش یئره تؤکولر.
کیشی بیر آز دوروخسونوب، سونرا أرشمیدوس سایاغی اؤز- اؤزونه دئیه‌ر: تاپدیم!.. تاپدیم!..

قاری ایسه گوٍلوشوب، سوروشار:

- آی بالا، نه‌یی تاپدین؟ سن کی ایتیریبسن! آللاه قویسا بیر کاسا آش وئردیم سنه، او دا بوتون یئره تؤکولدو!..

کیشی دئیر:

- آی ننه، بو آشی هانسی بیتکی‌دن پیشیریبسن؟

- بولاغ اوتوندان، بالا.

- ننه، من ایتیررکن تاپدیم. مین یاشا سنی! 
(سون)

----------------------------------
یازار: حامید مورسلی 2013 میلادی ایلی.
یازیدان سونرا: بو حئکایه سایین و حؤرمتلی اوستادیم حمید بخشمند جنابلاری وریندن تصحیح اولموشدور.

آیی دوستلوغو

دئییر ایسته‌ییرسن بیر گئرچه‌گی آرادان قالدیریب بیرباشقا دوشونجه‌نی یئرینه قویاسان، گرکلی دئییل تام اونا قارشی داوراناسان؛ سؤزو گئدن گئرچه‌گی یانلیشلیقلارلا دولو ساوونسان ایسته‌دیگین آماجا أل تاپمیشسان دئمک! 
آنجاق داها آغیر، داها آدامی ایچینه کیمی یاندیران قونو بودور کی هئچ بیر آماجین اولمایاراق یانلیشلیقلارلا دولو ساووندوغون گرچگی هئچ ائتمه‌گین دیر، بیر حالدا کی اؤزون ده بونون فرقینده اولمایاسان؛ هئچ دوشمن وورا بیلمه‌یَن ضربه‌نی اؤزون ووراسان!

او "آیی دوستلوغو" ناغیلی گؤز اؤنونه گلیر؛ رامین جهانگیرزاده یاخشی یازیب:
" آیی 
داش 
چوبان 
میلچک 
آیی دوستلوغونو ثبوت ائتدی 
داش قانا بویاندی 
چوبان اؤلدو 
میلچک هله ده یاشاییر "

بیزیم بیر چوخ قونودا بئلَنچی دوستلوغوموزو ثبوت ائتمکلریمیز چوخ اولوب و اولور؛ ائشیکدن باخان اووچونجو آدام چوخ یاخشی گؤره‌ بیلر !!!

دوستوم

"دوستوم"

 

چوخ صمیمی ایکی دوست ایدی‌لر. آنجاق بیری چوخ حیله‌گر، قوچاق و حرکت‌لی، او بیری ایسه چوخ صاف، دوروست و سس‌سیز ایدی. حیله‌گر اولان یولداش بیر گون، یولداشینین یانینا گئتدی و ایشلری‌نین پوزولدوغونو سؤیله‌دی، اؤزون‌دن پول ایسته‌دی. صمیمی دوستو اونو هئچ قیرمادی، الینده‌کی بوتون پولو یولداشینا وئردی. یولداشی بو پوللا ایشلرینی دوزلتدی.

بیر موددت سونرا حیله‌گر اولان یئنه دوستونون یانینا گئتدی و یولداشینین ائولنمک اوزره اولدوغو نیشان‌لی‌سینی چوخ به‌یه‌ندیگینی سؤیله‌دی و اونو اؤزونه وئرمه‌سینی ایسته‌دی. یولداشی چوخ چاشدی، اووَل نه دئیه‌جه‌یینی بیلمه‌دی ... لاکین آرا‌لاریندا او جور گوج‌لو بیر سئوگی وار ایدی کی، یولداشینا "یوخ" دئیه بیلمه‌دی، نیشان‌لی‌سینی اونا وئردی.

 زامان ایچینده صاف اولانین ایشلری پوزولدو. آغلینا، یولداشی گلدی. "من اونا سیخیشدیغیندا یاخشی‌لیق ائتمیشدیم" دئدی و اومیدله یولداشینین ایش یئرینه گئتدی، اؤزونه چالیشماسی اوچون بیر ایش وئرمه‌سینی ایسته‌دی.

دیشلنمیش قیرمیزی آلما

{ اولو تانرینین آدی و یادیله }

صباحی اؤیکو یاریشماسینا گؤندردیگیم حئکایه
***********************************

« دیشلنمیش قیرمیزی آلما »

مدرسه‌نین حیه‌طینده اوشاق الیندن کئچمه‌ک اولموردو؛ سانکی په‌تک آریسی یئنیجه دوغموش‌دور؛ قیشقیرتی، ویزیلتی، جیغان بوغان سسی یئتدی بوروغا کیمی گلیب، اونلاریدا بئدار ائتمیشدی؛ حیه‌طده بیر سس واریدی کی گل گؤره‌سن. اوشاقلارین بیری ساغا قاچیردی ، اوبیریسی سولا، بیری ائله یئرینده دایانیب آغزین یئنی یومورتادان چیخان سئرچه بالاسی کیمی گؤیه ساری آچیب دایانمادان جیغیلداییردی، آیریسی اوجا سس ایله گولمه‌ک‌ده ایدی، اوبیریسی‌نین نم ندن ایسه بورنونون لیلیغی آخماقدایدی ، ائله زیریلداییردی ائله بیل بدنینین یاریسین کسیب آپارمیشدیرلار ؛ هئچ ایت ده اییه‌سین تانمازدی بو قالابالیقدا.

یاشار حیه‌طین ساغ طرفینده دووارین دیبینده دایانیب اوشاقلارا باخیردی. هئچ بیله‌سین به‌یه‌نمه‌دیگی هم‌کیلاسلاریندان بیریسی اولان "صابیر"ی اؤز کیفینی آچاراق گؤردو؛ صابیر بیر لالا قیرمیزیلیغیندا اولان یئکه آلمانی کیفیندن چیخاردیب ایکی اووچ دیش ویردیقدان سونرا یئره آتیب سایمازجاسینا بوفیه ساری یوللاندی. یاشار اؤز اوره‌یینده باشلادی صابیری یامانلاماغا ؛ " گده هئچ بیلمیر نمنه‌ یئسین با، اوغلان حئییف او آلمایا، بورنوندان گلمیش یاریسیندان چوخونو یئمه‌میش یئره آتدی؛ ائشک اوغلو ائشک؛ جیبینه قویولموش سایسیز پول قودوردوب بیله‌سین؛ آغا هله گئدیر بوفیه ساری با " دئدی.

اوروجون سیندیران عسگر

اوروجون سیندیران عسگر ( حیکایه‌جیک)

 

بو گؤردویو یای أن ایستی یایلاردان بیری ایدی؛ خیدمتین اؤزونلویونده اولان آغیرلیق‌لار، سیخیجیلیق‌لار و داریخدیریجی اولان دویغولار بیر یانا؛ یایین ایستی‌سی ده بیر یانا. بو اوروجلوق آیینین دا یایدا، اؤزوده سینیر باشیندا بیر پاسگاهدا عسگر اولدوغو زامان یاخاسینین توتماسی بیریاندان لاب کیریخدیرمیشدی بیله‌سین، کلفچه‌سی پؤزولموشدو، هئچ اینجاری یوخودو آتدیمین آتیب ترپنسین ! 

خیدمتینین چوخو هر نه ته‌هر اولموش اولسایدی دا گلیب سووموشدو آزی قالمیشدی، نئجه دئیرلر توشموشدو تسبح سیندیرما گونلرینه، بوتون اوزو یوخاری گونلری ایندی اوزو آشاغایا دوغرو گئدیردیرلر. بو اوزدن قاچماغی و پاسگاهی ترک ائتمه‌نی‌ده هئچ دوشونموردو. اؤز الیلن اؤزونو دوستاقلامیشدی . آمما هر دفعه سئوگیلیسی یادینا دوشوردو بوتون بو زور یاشام نظرینده هئچ سانیلیردی. دئمک سئوگیلیسینین تخییوللاری اولماسایدی چوخدان قیرپاچ ائلردی، بو سئوگی‌نین اولماسی بیله‌سین بوندان چوخ آغیر دوروملارادا حاضیر ائتمیشدی .سادجه بیر آن گؤزلرینی یوموب سئوگیلیسین گؤزلرینین اؤنونه گتیردیغینده دونیانین بوتون یورغونلوقلاری جانیندان چیخیردی.

او گون هاوانین دورومو آشیری درجه ‌ده ایستی ایدی. اوروجون سیندیرماق زوروندا قالدی ، سادجه بیر قورتوم سو ایچمه‌ک ایسته‌ییردی. سوسوزلوقدان ایت لح‌له‌مه‌یه توشموشدو. یئمک یئمه گؤیلوندن کئچسئیدی‌ده بیله بو خارابادا یئمه‌یه هئچ بیر شئیالده ائده بیلمزدی. دوغروسو هر یئردن ال قولو اوزولموشدو، اؤزوده بئلنچی بیر ایتین قودوران یئرینده هئچ بیر ایش الیندن گلمیردی.

بو اوزدن فرمانده‌لرینی گؤز گؤز ائله‌ییب اؤزونو شیرین سویونون باشینا چاتدیردی.داها کیسه‌نی گؤز گؤز ائله‌مه‌دن شالپا دوداقلارینی شیرین سویو آخان دوداقلارینا دایادی ، دئیه‌سن شیرین دودوقلارینین یانقیسی ایمیش؛ وحشی‌جه‌سینه قورتوم قورتوم سو ایچیردی هر قورتومدا بوغازینین قیرتدانی هیزلی شکیلده ائنیب قالخیردی و سویون سومورماسینا ندن اولوردو. ائله سوروردو سانکی کؤرپه قوزونو بیر گوندن سونرا ننه‌سینین آلتینا آتمیشدین . دئیه‌سن او لحظه دونیادا داها هئچ نه ایسته‌میردی و چاتدیغی بو گؤزل آندان اولدوقجا لذت آپارماق ایسته‌ییردی.

 

همئشه آناسیندان ائشیتمیشدی کی دئیردی اوروج توتوروق بوندان اؤتورو کی آجلارین، سوسوزلارین دوروملارینی دریندن آنا بیله‌ک. آنجاق بوگون اوروجون سیندیرسایدی دا بیله دریندن اونلارین دورملارینی آنیب چئوریسینده اولان ساییسیز نعمت لری أن باشدا اولان حیات وئریجی سویو بیرداها دریندن دویدو.نم هارداندیرسا اورمو گؤلو گؤزونون اؤنونده جانلاندی، سوسوزام سوسوز دئمه‌لری ، یانقیندان باغیرمالاری، قان آغلاماقلاری ، سونوندا سوسوزلوقدان قوروماسی و . . .

بو اینسان اوغلانلارینین نه قدر نانکور اولدوقلاری ، سویو گؤلون اوزونه باغلامالاری؛ سوسوزلوقدان گؤلون آلوولامالاری ،و...  گؤزونون اؤنونده بیر چیرکین تابلو یاراتدی !

بوتون شیرین دویغولاری آجیا دؤنوشمه‌ک‌ده ایدی کی، فرمانده‌لری اوجا سس ایلن بیله‌سین چاغریب " اوغلان به سن اوروج دئییل سن؟؟؟ " دئدی

ال قولون ایتیرمیش عسگر، ایکی اووچ دفعه یئره توپوره‌رک ، دیلی توتار توتماز " نیه  اوروجام " دئدی !!!

"اولسون، بیلمه‌ییب سن ، باطیل اولماز اوروجون" فرمانده دئدی.

 

29 تیر 93 - حامید مورسلی (رمضان آیی‌نین 22 سی)