چارلی چاپلین

دوغوم گونون قوتلو اولسون بؤیوک چارلی :)

بوگون آپریلین 16-سی، 1889 میلادی ایلینده سینئما دونیاسینین سؤزسوز اوسطوره‌‌لریندن بیری اولان "چارلی چاپلین"-ین دوغوم گونودور. چارلی چاپلینه منصوب بیر سؤز وار:

"چوخ چالیشدیم میللت دوشونه‌لر مع‌الاسف سادجه گولدولر"

بو اونودولماز آدلیم سینئما اویونچوسونون باشی چوخ بلالی ایدی. ایدولوژی و دوشونجه‌سینه گؤره حرفه‌ای یاشامیندا چوخ چتین‌لیک‌لره معروض قالدی. او دئیه‌رمیش: "هر نه‌یین سونو یاخشی اولاجاق، أیه‌رسه یاخشی اولماییب هله سونا چاتماییب دیر." آنجاق اؤزونون اؤلوم حئکایه‌سی داها ایلگینج، داها دیراماتیک ایدی. چارلی چاپلین 1977-ده دونیادان گؤز یومدو. اوغورولار اؤلموش جسدینی 3 آیلیق بویوندا اوغورلاییب جسدی گئری قایتارماقلاری اوچون آغیر پول دیله‌میش‌دیرلر. آنجاق سوییس دئولتی‌نین ایزله‌مه‌کلری أساسیندا جسدینی گئری آلا بیلیب تئزلیک‌له تورپاغا تاپشیردیرلار.

Ordet

«اوردئت»؛ «کارل تئودور درایئر»

بیرداها مؤجیزه‌لر اورتایا چیخمایاجاقلار...

اوردئت اینانج‌لارین آراسینداکی بیتمه‌ین ساواشدیر. ساواش قازانماق اوچون دئییل. هر بیر کارکتئر اؤزونه مخصوص اولان اؤزللییی ایله، اؤز ایناملاری و اینانجلارینا گؤره ساواشماقدادیر. بو آرادا "بورگئن"-نین بؤیوک اوغلو دینه اینانمایان بیریسی دیر. فیلمین یؤنتمنی "درایئر" نئچه کاراکتئر تانیملاییر؛ هر بیر کاراکتئره اینامین بیر درجه‌سینی وئریر. آنجاق دَیاز و اؤتری بیر اینام.  بؤیوک اوغلو اؤز اینامینا قوشقویلا باخیر، بونو دیلینه گتیرمکدن ایسه چکینمیر. او دینه اینانان بیریسی دئییل بو اوزدن بئلنچی بیر ایفاده‌نی دیله گه‌تیریب اؤز سئویملی قادینینی پرستش سینیرینا کیمی سئویدییینی دئییر. او بئله دوشونور باشقالاریلا قیاسلاناندا اؤزونو بئلنچی یئرسیز دینی تعصوبلاردان قورویا بیلمیش دیر.
اونون ایکینجی اوغلو "یوهانس" پئیغمبرلیک (ساوچیلیق) ایدیعاسی وار؛ اؤزونو گئری قاییتمیش مسیح  پئیغمبری آدلاندیریر. بورگئنین خیردا اوغلو تام بیر دینچی خیاطین قیزینا وورولوب.  او خیاط بورگئنین گلینینین اؤلمه‌سینی آرزی ائدیر، بورگئن هیدایت اولسون دئیه. بیر کئشیش وار مؤجوزه‌یه اینانمیر، بیر دوکتور وار کی سادجه بیلیمی تانییر بو اوزدن باشقا بیر نسنه‌یه اینانماق ایسته‌میر. بونلارین هامیسینی درایئر گوجلوجه‌سینه بیر بیریسینین یانیسیراسی گتیرمه‌یی ایله هر بیر ایزله‌ییجی‌نین دینی اینانجینی مهنگه چَکیب اونلارین هانسی درجه‌ده دیاز اولماقلارین آیدینجاسینا گؤسته‌ریر. بو آرادا "گئرچک اینام" دئیه بیر نسنه‌نین وارلیغینی دا دانماق ایسته میر. بو اوزدن عاییله‌نین بالاجا قیزینین یوهانسا اولان اینامینی تصویره چکیر. بورگئنین گلینی دوغماق چاغیندا اؤلور. او یئره کیمی کی بو اوشاق هامی اونون دلی اولدوغونو سانان عمیسی یوهانسا دئییر: منیم اینامیم وار سن اؤلونو دیریلده بیلرسن.
اوردئت بئلنچی ساختا اینام‌لارین ریوایتی دیر.
بو آرادا فیلمین سونا چاتماسی و فیلمین نئجه باغلانماسی‌نین دارتیشیلمالی یئرلری چوخدور. او یئرده کی بیلیم سوسور، بورگئن کیمی بیریسی‌نین دوعالاری کسرسیز قالیر؛ بیر گئرچک اینامین اورتایا چیخا بیلمه‌سینین هانسی درجه‌ده اؤنملی اولدوغو گؤزه چارپیب قاچیریلماز اولاجاق.
(ایزله‌مه‌سین هرکسه اؤنه‌ریرم)

حامید مورسلی 28 اسفند 93

2014-جی ایلین اوسکار اؤدولو

2014-جی ایلین اوسکار اؤدولونون سونوجلاری:

87 اینجی اوسکار اؤدولونون فیلم‌لری سیراسیندا «Birdman» و «Grand Budapest hotel هره‌سی 4 اوسکاریلا أن چوخ اؤدوللری قازانانلار سیراسیندا دایاندیلار.  Whiplash فیلمی اووچ اوسکار قازانماقلا، سای باخیمیندان، ایکینجی سیرادا دایانیر.

اینگیلیزجه اولمایان اوستون فیلم اؤدولونو لهستان فیلمی «آیدا» قازاندی.

اؤنملی بؤلوملرین قازانانلارینین آدلاری:

+أن اوستون فیلم اؤدولونو قازانان: Birdman (الخاندرو گونزالس ایناریتو یؤنه‌تمن‌لیگی ایله)

+ أن اوستون اینگیلیزجه اولمایان فیلم اؤدولونو قازانان: Ida (پاول پاولیکوفسکى یؤنه‌تمن‌لیگی ایله )

+أن اوستون یؤنتمن اؤدولونو قازانان :الخاندرو گونزالس ایناریتو (Birdman)

+ أن اوستون اوریجینال سئناریو اؤدولو قازانان: الخاندرو گونزالس ایناریتو اووچ باشقا سئناریو یازانلا بیرلیکده (Birdman)

+أن اوستون آلینما(اقتباسی) سئناریونون اؤدولونو قازانان: گراهام مور (Imitation game)

+أن اوستون قادین اویونچو اؤدولونو قازانان: جولیان مور (Still Alice)

+أن اوستونکیشی(ائرکک) اویونچو اؤدولونو قازانان:  ادى ردمین (Theory of Everything)

+أن اوستون دستکله‌ییجی رولونون اؤدولونو قازانان قادین: پاتریشیا ارکت (Boyhood)

+أن اوستون دستکله‌ییجی رولونون اؤدولونو قازانان کیشی(ائرکک) اویونچو: جى کى سیمونز (Whiplash)

 --------------------------------------------------------

أته‌ک یازی: قیش یوخوسونون حاققینی یئدیلر بو ایل؛ آدای سئچیلسه‌یدی کسینلیکله بیر چوخ اؤدولو سوپوره‌جک‌ ایدی. آنجاق من بو قازانانلارلا راضی یام. :)

کریستوف کیشلوفسکی

کریستوف کیشلوفسکی | Krzysztof Kieslowski
○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○

بیوگرافی:

کریستوف کیشلوفسکی 1941-جی میلادی ایلین ژوئن آیی‌نین ییرمی یئددی‌سینده ورشودا دونیایا گؤز آچدی. میلادی ایلین یئتمیشلر اون ایللیگیندن دوخسانلارا قده‌ر تئلئویزیا و سیناما و بلگه‌سل (مستند) فیلم ساحه‌سینده أن آدلیم و تانینمیشلاردان بیریسی اولدوغونو وورغولاماق اولار. چاغداش دؤنه‌مین توپلومسال و اخلاق‌سل دوروملارینی اؤنمسیه رک  گؤزه‌ل بیچیم‌ده سیناما و تئلئویزیا آلانلاریندا اؤزه‌ل  باخیشلارلا جانلاندیرماق اونو مدرن سیناماسی‌نین اونلو و بؤیوک یؤنتمن کیمی تثبیت ائتدی. کیشلوفسکی لهئستانین او دؤنه آدلانان "اخلاق قایغیسی اولانلار سیناماسی"-نین أن آدلیم اینسانلاریندان بیریسی ایدی. او فیلم‌لر کی سوسیالیستی سینامانین  سانسورلاری‌نین آخسارلیقلارین بیرئی (فرد) و حؤکومت آراسیندا  اولان یارانمیش آیریشمالاری اؤنه چیخاردیردی. کیشلوفسکی 1968-جی ایل "لودز" آدلی فیلم دوزلتمک اوخولوندان (مدرسه‌سیندن) معضون اولوب و بئله‌جه  فیلم دوزلتمک ایشینه بلگه‌سل و قانونلو اینجه‌صنعت فیلملری (فیلم های مستند هنری و قانونی)  یؤنه‌لتمه‌گینی توپلومسال بیلینج‌لرین یوکسلمه‌گی آماجیلا باشلادی. بلگه‌سل فیلم‌لریندن"خسته‌خانا" آدلی فیلمینه توخونماق اولار، بیر حالدا کی یؤنه‌تمن بو ایشیله لهئستانین او دؤنه گئنل بئهداشتیندا اولان سورونلاری آنلاتماق ایسته‌ییر. او ایلک سیناما فیلمینی تئلئویزیا اوچون یؤنه‌تدی.  اونون سیناما اثرلری ده بلگه‌سل گؤرسل‌لردن (تصویر) اولاشیردی. بلگه‌سل فیلم چکمه تئکنیکی ایله قیسا فیلم‌لرینه رئاللیغی آرتیردی. "یارانین یئری (1976)" " کامئرایا وورغون(1979)" "کور شانس (1981)" کیمی چئشیدلی قونولاری قاپسیان فیلم لر یؤنه‌تدی.
1984-جی ایلدن کیشلوفسکی بوندان سونرا اوزون موددتلی ایشبیرلیگی‌نی سئناریو یازان یولداشی کریستف پیسویچ ایله، لهئستانلی وکیل آدلی فیلم‌له باشلادی. فیلم لهئستانین 1982-جی ایلین نیظامی حؤکومتین دورمویلا بیرگه بیر اؤلموش وکیلین حئکایه‌سینی اؤز عاییله‌سی‌نین یاشامینی ایزله‌مکده‌ اولدوغونو گؤسترمک‌ده دیر.
اون امر فیلملرین کریستوف پیسویچین ایش بیرلیگی ایله اون دنه بیر ساعاتلیق فیلمین توپلوسودور کی موسی پئیغمبرین اون امری‌نین اوزوندن لهئستان تئلئویزیاسینا حاضیرلامیشدیر. فیلملرین بوتونو ورشودا  بیر مسکونی مجتمع‌ده کئچیریلیر. بو فیلم‌لرین توپلوسونو وئنیز فیلم فئستیوالیندا ائکران ائدیلیر و مونتقیدلر اونو مدرن سینامانین اولاغان اوستو اولان بیر اثری آدلاندیریرلار. کیشلوفسکی او چاغ کی لهئستاندان فیلملرینه  حاضیرلاماغی اوچون  بودجا آلا بیلمه‌دی فیرانسا دا  فیلم یؤنه‌تمه‌گی باشلادی. بو اوزدن  1992 ده " وورونیکانین ایکی‌لی یاشامی" آدلی فیلمی یؤنه‌لتدیکدن سونرا أورنسل تانینماغا یییه‌لن‌دی.

 

کیشلوفسکی سونرا آدلیم اوچلوک فیلمی‌نی فیرانسانین بایراغی‌نین بویالاری اساسیندا  یؤنه‌تدی. گؤی (،۱۹۹۳ آزادلیق)، آغ (،۱۹۹۴ دنکلیک، برابرلیک) و قیرمیز (،۱۹۹۴ قارداشلیق). گؤی فیلمینده ژولیئت بینوش آفتامابیل(اتومبیل) قضاسیندا ائشی و اوشاغینی ألدن وئرمیش بیر قادینین رولونو اویناییر و یئنی یاشام و اونونلا بیرگه گله‌ن آزادلیق اودوزدوغو سئوگیسی‌نین یئرینی دولدورا بیلمه‌ییر. آغ-دا بیر لهئستان‌لی آراییشگر چالیشیر ألدن وئرمیش ائشی‌‌نین سئوگیسی‌نی بیرداها ألده ائده. اونون اؤنجه‌کی قادینی کی جولی دئلفی آدلی آکتور رولونو اویناییر بیر گؤزه‌ل اوزلو فیرانسالی‌دیر کی بیر باشالی ایلیشکی‌لریندن دنکلیک(برابرلیک ) ایسته‌ییر.
قیرمیز دا ایسه ایرنه ژاکوب بیر مودئلین اویونون اویناییر کی گئت گئده  بیر قوجا یاشلی کیشی‌یه وورولور. 

کیشلوفسکی دفعه‌لرجه اؤزونو سیناما دونیاسیندان أمه‌کلی (بازنشسته) اعلان ائتدیگینه رغمن هئچ زامان دوغروجاسینا سینامادان أل اوزه بیلمه‌دیر. اونون سونونجو سیناما پروژه‌سی بیر باشقا اوچلوک " بئهئشت، جهنم، دوزخ" آدلی ایدی کی بو فیلم‌لرین چه‌کیم‌لری‌نین سونو یئتمه‌میشدن مع‌الاسف کیشلوفسکی‌نین عؤمرونون سونو یئتیر.  او کی بیر چوخ زامان دوداغیندا سیغاری واریدی 54 یاشیندا بیر قلب جراحلیق اساسیندا دونیادان گؤز یومدور. "بئهئشت" یاریم قالمیش اوچلوگون ایلک فیلمی 2002-جی میلادی ایلده "تام تاکیرو" یؤنه‌تمن‌لیگی و "کئیت بلاپخت"-ین اویونچولوغو ایله دوزه‌دیلدی.

حاضیرلایان: حامید مورسلی 4 بهمن 93

قیش یوخوسو

::: قیش یوخوسو؛ بیرئی‌سل‌لیک و اینسانلارین سئچیم‌لری :::

***************************************************************

" ویجدان گوجلولری قورخوتماق اوچون دوشونولموش، قورخاقلارین قولاندیغی بیر سؤزجوکدن باشقا بیر شئی دئییل‌دیر"

شئکسپیئر.

تورکیه‌لی یؤنه‌تمن "نوری بیلگه جئیلان"-ین "قیش یوخوسو" آدلی سون فیلمی اینسانلارین بیرئی اولاراق آلینماق پئشینده اولدوقلارینی گؤزه‌لجه‌سینه تصویره چکیب‌دیر! اینسانلار اؤز یئته‌نه‌کلرینه یییه اولدوقلارینا باخمیاراق باشقا آلانلاردا آلیندیقلاری اوچون اؤزلرینی اورالاردا ایرضاء ائتمه‌کده‌دیرلر. آنجاق بو یئنی آتدیم آتدیقلاری یولدا باشاریسیز اولدوقلارینا باخمیاراق آتدیم آتمالارینی اؤنه‌سوردورولر ! "آیدین" آدلی باش کاراکتئر 25 ایل تیاتروچو اولدوغونا رغمن بیر یئره‌ل و آز سایدا اوخوجوسو اولان قازئته‌ده یازماغی سئچیر، بوردا خاقانلیغی بؤیوک قازئته‌لرده یازماغا ترجیح ائدیر! بو آرامانچیلیق اساسیندا قوردوغو، یازان کاراکتئر، آز سایدا اولان آلدیغی تپکی‌لره تام آنلامیندا دئسه‌ک فخر دویوب اونو دا باشقالارینا بیر فخر کیمی ساتیر. آنجاق اؤزونو یازدیقلاریندا یانسیتاماییر، تام باشقا بیر کارکتئر کیمی یازیر، اؤزو یاشادیغی یوخسول و زنگین دارتیشماسینی یازیلاریندا دئمک بیر آرمانچیلیقلا قلمه آلیر، جیبیندن پول پارا خرجله‌ییر و اؤزونه محبوبیت قازاماق ایسته‌ییر، تام آنلامدا آلینماق ایسته‌ییر. آنجاق بو آلینماق آماجینین لاییقی اولدوغو اوزدن قازانمیر، پاراسیلا آلیر! بوتون بوشلوق دویدوقلارینی پارایلا الده ائدیر، اؤرنه‌گی هوتئلینه آت آلماغی. فیلمده گئدن باشقا کارکتئرده بیرته‌هر بئلنچی دوروملاریلا یاریشماقدادیرلار، آیدینین سوروجوسو "هیدایت" آیدینین سوروجوسو اولدوغونا گؤره اؤزونو کاسیبلاردان آیری بیلیب یئرینده "اربابین مالی چیخار؛ نؤکه‌رین جانی" دئییلن آتا بابا سؤزوموزون تام آنلامینین گؤسترگه‌سی اولور، آیدینین خانیمی نیهال، اؤزونو بیر خئیریه قورومون گوجویله ایرضاء ائدیب بوشلوقلارینی دولدورماق ایسته‌ییر، "لئونت" خئیریه قوروپون باشچیسی و بیر چوخ باشقا کاراکتئرلر. تام فیلیمین آدیلا اویغون دئسه‌ک هر کس بیر ته‌هر قیش یوخوسوندا یاشاییرلار و ان آجیسی بودور کی هئچ بیریسی باشقاسینی سئویب سایقیلا آنماق ایسته‌مه‌ییرلر. هر کس اؤز ایچینده یاشاییر، هر کس اؤزونو دونیانین ان یاخشی اینسانی گؤسترمه‌ک ایسته‌ییر.
بو بئنی دونیادا ویجدان و اینسانلیق سادجه سنین باخدیغین آچیدان اؤنملی دیر؛ باشقالارینین یوزوملارینین بیر شاهالیقدا بیله ده‌یه‌ری یوخدور! اینسانلار بیله‌ره‌ک اؤزلرینی یوخویا ووروب اؤز توخودوقلاری تورلاردان چیخماق ایسته‌مه‌ییرلر !

آنجاق قیش یوخوسو اؤلمه‌ک دئییل دیر کیمی آنلامیندادیر، هر بیر قیش یوخوسوندا اولان فرد اویانماق اولاسیلیغینی دا داشییر.نئجه کی آیدین سونوندا باجیسینین، یولداشینین و هوتئلینده اولان موتورچو موسافیرین سؤزلرینین ائتکیسینده بیر آرا اؤز ایچینده دولانیب دارتیشدیغیندان سونرا سون سئچیمینی سئچیب و اؤزو اولماق ایسته‌ییر ؛ ائوینه دؤنوب، خانیمی نیهالی سئچیب، تورک تیاترو تاریخینی اؤزو اوزمانی اولاراق یازماغا باشلاییر! (اؤزگه‌له‌شمه‌دن اؤزله‌شمه‌گه دوغرو).

بو فیلیمین دئمه‌ک ایسته‌دیگی تمل سؤزونو اساس آلاراق تورکلرین ایراندا اؤزگه دوشونجه‌لری سئویب اونا قولوق ائتمه‌کلری اوغروندا دارتیشماسی قونوسویلا ایلگیلی اولوسال سه‌وییه‌ده بیر چوخ اولقولو قانیتلار گَتیرمه‌ک اولار ؛ ان تملی منجه مدرنیته‌نین گلیشیمی و گئنیشلنمه‌سی ایله ایلگیلی دیر؛ تام توپلومون آیدین بیرئی‌‌لرینی آراشدیرماقلا بو قونویا یاناشمالییق منجه. هر بیر قلم یییه‌سی و آیدین دوشونجه‌لی بیرئی اؤز ایچینده آلینماق آختاریر، اوخونولوب، دوشونولوب و اونون یورومو باشقالارینا ائتکی بوراخماسینی گؤرمه‌ک ایسته‌ییر! بو مسئله یئنی اؤزگه‌له‌شدیریجی و اؤزگه‌سئورلیک سیاست‌لریله اوست اوسته دوشنده سؤز قونوسو اولان بیرئی کیملیک باخیمیندان چؤکولوب باشقا کیملیکلری ساوونوب اؤزونه یاراشدیرماق ایسته‌یه‌جه‌گی قاچیریلماز اولاجاق ! نئجه کی بیزیم آیدینلاریمیزین باشینا بئلنچی بیر اویون گلدی و بیز چاغداش تاریخیمیزده بونو آیدینجاسینا گؤردوک و ایندی ده گؤروروک البته!