قاراباغ آذربایجان‌دیر

اومود سنه‌دیر آنجاق آذربایجان عسگری!

ریچارد جئوئل (٢٠١٩) آدلی فیلمده بئله بیر دیالوگ وار -سانمیرام ساواش سؤزوندن دهشتلی بیر سؤز ده اولا؟
+نییه وار، باریش! ساواشمالی اولدوغون زامان، سن باریشی دوشونه‌سن! 

آذربایجان اوردوسو بوگون تام گوجویله ساواشمالیدیر. بوندان باشقا بیر سئچه‌نک یونتایانلار خیانت ائدیرلر. هر دفعه آتیش‌کس خبرلری گلدیکده سانکی بیر ابدی صولحه سونلانان ایشه، خیانت ائدیلیر نظریمده. 

هردن ایران عراق ساواشینا فیکیرلشیرم. یاشیم چاتماسا دا اورتالیقدا اولان بلگه‌سل فیلم‌لردن، سندلردن، حتی اؤلوب ایتن‌لرین عاییله‌لرینی گؤرمک‌له نئجه‌لیگیندن بیر سیرا بیلگی‌لر الده ائتمیشم. او اوزونلوغا سورن ساواش، او بویدا اؤلوم ایتیمه سبب اولان ساواش، بیتسه‌یدی ده آرادا یارانان ساواشدان تؤرنمیش نیفرتی بیتمه‌یه‌جک کیمی گؤروردوم.  ایکی طرفده‌ده شهریار دئمیشکن، قانلا اؤز لکه‌لرینی یوماق ایسته‌ین مفکوره‌لر وار ایدی. ساواشا بیر نعمت گؤزونده باخیردیلار. دؤیوش غلبه اوچون دئییل، بوتون کسیم‌لری بیرلشدیره بیلمه‌سی اوچون بیر ایلاهی فورصت کیمی نظره گلیردی. آنجاق آرادا اینسانلار اؤلوردو، ضحاک‌لار ایسه داها آرتیق قان ایسته‌ییردیلر. ساواش هر نه تهر ایدیسه بیتدی. بونلار زهر جامینی ایچدیلر، صدام گئتدی. نهایتده او بویدا نیفرت یوخویموش سانکی. ایرانین آیاغی عراغا آچیلدی، سیاسی آنلاشمالار اولدو. خالقلار درین بیر باریشا دوغرو گئتدیکلری آن، قالسین کی بو وضعیتین خوشلوغو بونلاری آزدیردی، بوتؤوجول مفکوره‌لی ایراندان نیفرت، عراق خالقیندا یئنی‌دن دوغماغا باشلادی. آنجاق بونو یاخشی بیلیریک بیر سیرا حذفی باخیشلار، تک سسلی سیاست‌لر اؤنه سوردورولمه‌سه‌یدی ایندی عراقدا نه داعش یاراناردی، نه حشدالشعبی، نه ده بو قدر اینتحار قوخولو سالدیریلارا شاهید اولاردیق.

بیروتو دوشونرکن

بوگونلر اعتیراض یوللارینی کووید-١٩ ویروسو گلدیکدن سونرا داها دا آرتیق ایتیرن بیروت اینسانی مستاصل اولوبدور. الی هر یئردن اوزولوب. او اؤز حؤکومدارلاریندان الی سویوسا دا ایچه‌ریده‌کی آلترناتیولره دا راضیلاشا بیلمیر. البته کی حاکیمییت ایله خالقی بیرلشدیره بیلن آلترناتیولر ده گؤزه گؤزوکمور. آنجاق فرانسه حاکیمییتی کیمی سؤموروجولرینه بیر قورتاریجی و منجی کیمی باخمالاری حقیقتن اینسانی کدرلندیریر. بوگونلر لبنانلی‌لاردا میللی ایراده اؤلوب، تکی قفسین بیرآز گئنیشلنمه‌سینه ایمضا توپلاییرلار. نه فرق ائدر، لبنان تالانچیلار الینده تالانا گئده‌جک‌سه کیمین الیله اولسون؟ اؤز حاکیم اقتیدارلارینا و باشقا سیاسی طیف‌لره گوونمه‌دیکلری، هرکسه آیدیندیر. بونون اوچون بئلنچی بیر سیاسی اکتی اورتایا بیراخیرلار.  

مشروطه، مدرنیته، رضاخان

مشروطییت، مدرنیته، ریضاخان

مشروطه دؤنمی ایرانا مدرنیته‌نین گیریش قاپیسی ساییلیر. بو گزاره‌نی آچیقلامامیشدان اؤنجه مدرنیته نه دئمک‌دیر سؤزۆنۆ آچیقلامامیز گره‌کیر. بلکی ان ساده تعریف سنت‌ین قارشیسیندا دوْغان یئنی دۆشۆنجه‌لره مدرنلیک آدی وئرمک اوْلا. بو اۆزدن مدرنیته‌یه قارشیلیق «تجدد» سؤزۆنۆ ده ایشلده بیله‌ریک. آنجاق بیز مدرنیته‌نی بئله تعریفله‌ییریک: سنتی باخیشلاردان آیریلیب، بیلیمه اؤنم وئریب، اینسان دئیه بیر فنوْمنین حضور و اؤزگۆرلۆیۆنۆ قوْرویا بیلسین دئیه تئخنوْلوْژیانی خیدمته آلیب اصیل گۆجۆ میللت‌ده گؤرۆب، ائیله‌جه اوْنلارین ایستکلرینی یئرینه یئتیرسین دئیه دؤولت قوروب، بۆتۆن آلانلاردا قوروملاشمایا یؤنه‌لیب، یاسال چرچووالار ایچه‌ریسینده یئنه میللتین آرمان و ایده‌آل‌لارینی دۆشۆنن سۆره‌جه مدرنلشمه سۆره‌جی آدی وئرمک اوْلار. دئمک اصل تفکیک قوایا صادیق باغیمسیز ائیله‌جه گۆجلۆ دؤولت قورا بیلمک بونون ان تمل گرکلریندن‌دیر. بیرجه سؤزله مدرن دؤولت، اینسانین بیرئیسل(فردی) اؤزگۆرلۆکلریندن، توْپلومسال اؤزگۆرلۆکلرینه قدر سیغوْرتالایا بیله‌جک دؤولته دئییلیر.

من و خود سرگردانم

من دیگر فاصله ام را با {سیاست} حفظ می کنم. هر آدمی یک زمانی مرض دارد، که من نیز داشتم و همه چیز را سیاسی می دیدم. همه چیز را با تئوری توطئه تحلیل می کردم. احساسات راه بینش و تفکر عقلانی را بر من بسته بود و در تاریک-روشنیهای نادانی خود غوطه ور بودم و البته همچنان هستم. تنها با این تفاوت که دیگر از این نقص خود به صورت نسبی هم که شده آگاهی دارم.
وقتی درباره گرانی، دین، مسائل قومی، ایدولوژی، موفقیت و شکست، فقر، بیکاری، فلان و بهمان چیز حرف می زدم گرفتار سطحی انگاری و توهمات پروش یافته ذهن کم بنیه ی خود بودم. آن هم به علت عدم پروش ذهنم با علوم موثق و مختلف، با تاثیر از محیط سطحی و احساسی پیرامون خود، در این ورطه غوطه ور بودم. در چنین شرایطی ذهن تک بعدی و تک مؤلفه ای من مسائل را با تمام نواقص خود تحلیل می کرد و صد البته به بیراهه رهنمون می شدم. نتایج سیاه و سفید بود، مطلق بود، همراه با سفاهت پنهان، که آن نیز برای من مشخص نمی نمود. همه مسائل آلوده به جهل بود ولی من دوست داشتم آنها را بدون در نظر گرفتن جهالتم با همان عمق اندک بینشم، تحلیل و به نتیجه دلخواه خودم برسانم.

دوغو تورکیستان، بیز، اینسانلیق آدینا گؤره‌ولریمیز

(آناوطن قزته‌سینده چاپ اولموش یازیم، البته یازینی اوروجلوق آییندا حاضیرلامیشام)

 

 

::: دوغو تورکیستان، بیز، اینسانلیق آدینا گؤره‌ولریمیز / حامید مورسلی:::

 

تاریخی سوره‌ج‌لری:اویغورلار دوغو تورکیستاندا بیر خاقانلیق ایکی دئولت قورموش تورک بویونداندیلار. اویغورلار کؤکن اولاراق بایکال گؤلونون گونئی‌یینده‌کی اورخون، سئلئنگا و تالا چایلاری چئوره‌‍‌‌سیندن دیرلر. بیلینن تاریخ‌لری بؤیوک هون ایمئریاطورلوغویلا باشلاییر. گؤی تورکلرین ایلک واختلاریندا سئلئنگا چایی اطرافیندا اوتورموشدورلار. یئددینجی عصرین ایلک روبعونده (دؤردده بیر) سیر-داردوشلارین آلتی قبیله‌دن مئیدانا گلن بیرلیگینه قاتیلدیلار.اورتا عصرلرده اورتا آسیادا ایره‌لی بیر سیویلیزاسییا قوران اویغورلار، اوّل‌لر گوزئی مونقولیستاندا یاشاییردیلار. هون ایمپئراتورلوغونون ییخیلماسیندان سونرا گؤیتورکلرین بویوروغو آلتینا گیردیلر. اونلارا قارشی عوصیاندان سونرا موستقیل بیر دئولت قوردولار. دیگر تورک بویلارینی دا بویوروقلاری آلتینا آلاراق گوجلندیلر. یوز ایل قدر موغولیستانا سووئرَن اولان اویغورلار، چینلی‌لرله ده علاقه قوردولار. دوققوزجو عصرین اورتالاریندا قیرقیزلارلا تبت‌لی‌لر هوجومونا اوغرایاراق ییخیلان اویغور دئولتی اورتادان قالخینجا اویغورلار باتی‌یا ساری کؤچدولر و داغینیق کیچیک دئولت‌لر قوردولار. سونوندا بوتون اویغورلار چنگیز خان زامانیندا مونقول سووئرئنلیگینه باغلاندیلار. بئله‌جه سون اویغور دئولتی ده اون اوچونجو یوز ایلین باشیندا اورتادان قالدیریلدی. 

به بهانه توهین نژادپرستانه گروه ول‌شدگان به ملت تورک

:::به بهانه توهین نژادپرستانه گروه ول‌شدگان به ملت تورک:::

سال دوم دانشگاه بودم؛ یک ترم مجبور بودم خوابگاهی شوم. خوابگاهی که قبل از آن در دوران دبیرستان و پیش دانشگاهی تجربه‌اش کرده بودم و به نوعی با بسیاری از احساسات دوری از خانواده، دلتنگی، تنهایی و بسیاری از مشکلات از این دست کنار آمده بودم. ولی تنها فرق خوابگاه دانشگاه با خوابگاه مدرسه وجود دانشجویان و افراد مختلف از قومیت‌های مختلف ساکن در جغرافیای ایران بود. در بین دانشجویان تورک و فارس و کرد و ترکمن و عرب و لر بود، در حالت کلی همه بودند. در آن سال با افراد بسیاری آشنا شدم و با افراد بسیاری رابطه دوستی برقرار کردم. یکی از این افراد "بابک" نامی بود از کرج. چون با دوستان بابک هم اتاقی بودم لذا ارتباط و گفت و شنود با بابک هم جزو جدایی ناپذیر روزهای خوابگاه بود؛ کمی که با بابک صمیمی شدم متوجه شدم بابک اصالتا از پدری ترک و مادری فارس می‌باشد ولی بابک تنها زبان فارسی را یاد گرفته بود و اصلا زبان ترکی را متوجه هم نمی‌شد

باز تعریف هویت

به زعم من نقد یک اندیشه و بینش با نقد فرد یا افراد مقید به آن اندیشه باهم فرقی اساسی دارند؛ شاید ایده آل تیپی که ما بخواهیم در بحث چیستی جریان هویت خواه ترک دنبال آن باشیم وجود ندارد ولی اگر کمی جانب انصاف و عدالت را نگه داریم باز می توانیم به حقیقتی واقعی و دربرگیرنده ذات این جریان دست یابیم.
مسئله اساسی در این باز تعریف برای خودمان بحث هویت است که باید درست و از کانال واقعی آن وارد شویم وگرنه احتمال به خطا رفتنمان بالا خواهد رفت. در تعریف این هویت زبان، تاریخ، جغرافیای ملی، اخلاق، عقلانیت، فرهنگ، دین، حکومت های حاکمه، رسانه، سیستم آموزشی و مسائلی از این دست باید به طور دقیق بررسی و لحاظ گردند.
به نوعی با توجه به هویت تعریف شده بالا در تبیین هدف خود باید به سوالات: چه می‌خواهیم؟ چه زمانی/مکانی می‌خواهیم؟ چگونه و با چه ابزارهایی می خواهیم؟ جواب بدهیم وگرنه تحلیل و حتی ذهنیتمان به خطا خواهد رفت.
توجه به دو نکته ضروری است: آذربایجان دیگر دوره‌ی انکار هویتی و ائتنیکی خود را پشت سر گذاشته است؛ حاکیمت و اقتدار مرکزی به نوعی وابسته و نیازمند به این "هستی" یا وارلیق (هستی آذربایجان و ترکهای آذربایجان) می‌باشد.
بر این اساس هم مدریت هست هم مدیریت شونده؛ ما باید تصمیم بگیریم می‌خواهیم کدام یک از اینها را انتخاب نماییم؛ با چنین رویکردی نگاه به درون و خودمان صد در صد راهگشا خواهد بود و نگاه به بیرونمان شاید ما را از مسیر واقعیمان دور کند.

پی نوشت: کامنت من در جواب یک دوست فیس بوکی که با کمی تغییر و بدون مخاطب قرار دادن فردی ارائه شد.

سیستئم گوجونه یییه‌له‌نن‌لر

گوج قایناقلارینا یییه‌له‌نن کیمسه‌لر گونو گوندن بو أللرینده اولان گوجدن یارارلانیب گئرچه‌یی مصلحته قوربان وئریب، بو یانغیلاری داها درینله‌شه‌جک.
بیر نئچه ایل اؤنجه ماراغا بیلیم یوردوندا اؤیرنجی اولدوغومدان بری بیلیم یوردوندا سوروملو (مسئول) آدینا چالیشان بیر چوخ اینسانلا تانیش اولدوم. آذربایجان تانیتیم اوجاغینین بیر اویه‌سی اولاراق اونلارلا ایلگیده اولماق زوروندایدیم. چوخ زامان اؤنجه‌دن بیزدن اولان اؤن یارغیلاریندان دولایی، گؤزلرینده اولان مات گؤزلوکلردن دولایی، اؤزلرینی بیزیم دوشونجه‌میزین یؤنه‌تیجیسی اولدوقلارینی ساندیقلاریندان دولایی، چوخراق دارتیشمالاریمیز اوزونا چکیب سونوندا أللری اوزولوب هر هانسی مدنی و منطقی دانیشمامیزین قاباغینا بیر سؤز اورتایا قویا بیلمه‌ین ایش باشیندا اوتوردولموشلار، زوراکیلیغا قاپانیب "داها قونو قاپانیب" " بو سؤز بیتدی" "همان کی بیز دئدیک اونو ائده‌جک سیز" "بو ایشی گؤرسز توبیخ اولاجاقسیز" "دوشمان جیبهه‌سینده دایانماق ایسته‌میرسینیزسه بیزیم سؤزوموزه باخین" و بونلارا بنزر منطیق‌سیز و اصولسوز سؤزلر دئییب "بیر منم بیر باغداددا کور خلیفه" دئییمینی ثبوتلاردیلار. بیز ایسه بیرجای چابالادیغیمیزدان سونرا أل-آیاغیمیز هر یئردن اوزولوب کؤنوللو اولاراق بونو ایسته‌مه‌‍دن بو حاقسیزلیغا قاتلاشماق زوروندا قالاردیق.
اوجاغین بیر خبری بولتنی واریدی، بیر گون ایش اورا چاتدی بیلیم یوردونون همین سوروملولاریندان بیریسی بیزه بؤیوک ألیشدیریسی بو اولدو: سیز ندن بیزیم (حاکیمیتین) گلیشدیغیمیز گوجلندیییمیز قونولاردان یازیب رئکلام ائتمه‌ییرسیز؟ اؤرنه‌یک ایسته‌یه‌نده "مردم سالاری دینی" "نانو و اوزای بیلیمی ساحه‌لرینده گلیشمه‌لر" "توپلومسال عدالت" چئشیدلی کندلر و شهرلرین آوادانلیغی اوچون یاپیلان ایشلر" و بونلارا بنزر آخسارلیقلاری گؤزده اولان سؤزلری اورتایا آتماقلا سانکی بیزیم گؤره‌ویمیز اونلاری رکلام ائتمک اؤته یاندان باشقا آخسارلیقلاری اؤرت باسدیر ائدیب اوزده تانیمادیغیمیز دوشمان دئییلن‌لرین ده‌ییرمانملارینا سو آختیرمایاق. بئلنچی بیر توپلومدا و بئلنچی سیاست‌لر اوزده دوزنله‌نن سیستم و اونون قوروجولاری داها مسئله‌لرین چؤزمک یولونو دئییل مسئله‌لرین اوزلرینی سیلمه‌ک پئشینده اولاجاقلاری قاچیریلماز اولاجاق. بو سیستئمده گوج قایناقلارینا یییه‌له‌نن کیمسه‌لر ایسه گونو گوندن زایلاشیب فسادلار تؤره‌ده‌جک‌لر. سیستئمین تعریفله‌دیگی أساس‌لارا دایاناراق اؤت باسدیرمالار چوخالیب ایچه‌ریدن زایلامالار گونو گوندن داها چوخ آرتاجاق.

أتک یازی: سانیرام بو یازی ناقیصدی هله. بیر ده بونو میللی مسئله‌میز و اؤز سیویل حرکتیمیزه ده یانسیدیب نقدلر و ألیشدیری‌لر یازماق اولار.

ادبیات و شیوه بیان

لزوم توجه به چگونگی ادبیات(چه نوشتاری و چه گفتاری) در بیانِ گفتمان‌های اجتماعی و سیاسی: 
چون اساس نوشته های حوزه‌ی مربوط به علوم انسانی بر مبنای ادبیات و شیوه بیان می‌باشد لذا با بکار بردن چندین سینونیم حاوی مفاهیم مختلف برای بیان یک رویکرد و فنومن (پدیده) در بعضی موارد در خواننده ابهام ایجاد می‌نماید. البته این ایجاد ابهام در بسیاری موارد کاملا ضروری و جزئی از پروسه‌ی بیان و تأویل متن می‌باشد. بر این اساس چند پهلو نویسی و چند لایه نویسی با توجه به انواع مخاطبین، ضروری و لزومخوانش های هرمنوتیکی و تحلیلی را چندین برابر می‌کند. با در نظر گرفتن موارد بالا بر لزوم فعالیت و نوشتار چند بعدی اشاره و بر عدم ارجحیت هیچ یک بر دیگری تأکید می‌نمایم. بلکه می‌توانند مکمل و متمم هم باشند. در این بین ادبیات اعتدال و لزوم حمایت از گفتمان اعتدال هم جایگاه خود را دارد بسیار هم مورد نیاز است و باعث می‌شود از بسیاری تریبون‌ها صدای مسکوت مانده و بایکوت شده را با ادبیات و شیوه‌ی بیان دیگر به گوش همگان برساند. و این در دراز مدت منجر به تغییرات رویکردی و بنیادین در بین طرفهای مورد مناقشه و تمامیت خواه گردد و افق‌های تازه ای را پیش روی همگان قرار دهد.
در این بین با چنین خوانش‌هایی پای نقد هم به میان خواهد آمد؛ به قول نیچه: "حقیقت بیشتر از همه‌چیز نیازمند نقد است." یقینا نقد اصولی ، راسیونال و به دور از احساسات راهگشا خواهد بود و ثمره‌اش حتی از کوتاه مدت امکان بروز پیدا خواهد یافت.

علم السیاست

علم السیاست /یازار: حامید مورسلی

خئیلَک قدیم چاغلاردا، دین و شریعت درسی اوخویان بیر طلبه (موللا) واریمیش. بو طلبه نئچه ایل فقه درسی اوخویاندان سونرا درسینی بیتیردییی علمیه حوزه‌دن چیخماق ایسته‌یَر. چوخ گنج و تام ایده‌آلیست بیریسی اولدوغو اوچون اؤز بوینوندا آغیر یوکلری حیس ائدیردی. او بئله ظن ائدیردی اونسوز ائشیکده فیسق و فساد دونیانی بورویه‌جک دیر. داها دؤزومو قورتارمیشدیر. اؤزونو علمیه حوزه‌یه سیغیشدیرا بیلمه‌ییردیر. بیر ته‌هر جهادا اینانیردی. ایسته‌ییردی اینسانلاری هیدایت ائله‌سین.
بیر گون اوستادلارینی بیریسینین قولوغونا گئدیب حوزه‌دن چیخماسی اوچون ایزین آلماق ایسته دیر. اوستادینا دئدی من شریعت، فقه، حقوق، حدیث و کلام کیمی درس‌لری  بیتیرمیشم، اؤزومه بیر گؤره‌و بیلیرم توپلوما گیریب تبلیغ ساحه‌سینده چالیشماغا باشلایام. بوندان بئله هر بیر دیقه گئج قالماغیمی اؤزومه بؤیوک و باغیشلانماز سوچ بیلیرم.
اوستادی گولومسه‌یه‌ر‌ک "چوخ گؤزه‌ل سونوجا چاتیب‌سان" دئییب آرتیردی آنجاق سانیرام هله سنه تئزدی. سن بیر ایللیک ده بوردا قالیب "علم السیاست" درسلرین بیتیرمه‌لی‌سن. ائشیکده سنه هر نه‌دن چوخ سیاست یاریاجاق. یوخسا سونو بللی اولمایان سورونلارلا اوزله‌شه بیله‌جک‌سن. آنجاق بیزیم بو باشی هاوالی طلبه‌میز اوستادیلا راضیلاشماییب دئدی اوستاد من نه سیاست نه؛ ائشیکده منه، تقوام، ادبیم، صداقتیم و صالح عملیم یئترلی اولار. میللت منده اولان فضیلت‌لری گؤروب کسینلیکله منه ساری گله‌جکلر، بئله‌لیکله من ده اؤز ایسته‌دییم آماجا چاتمیش اولاجایام.
اوستادی بوسؤزلری ائشیتدیکدن سونرا داها بوشونا برکیمه‌دن، حوزه‌دن چیخا بیلمه‌سی ایزنینی وئریب طلبه‌سینه اوغورلار دیله‌دی. سئوینج‌لرله دولو اولان طلبه زامانی ألدن وئرمه‌سین دئیه خیریم خیردا وساییللارین هیزلیجاسینا توپلاییب حوزه‌دن ائشیگه چیخدی. بئله‌لیکله آتا بابا کندلرینه دوغرو یولا دوشدو. ایسته‌ییردی اؤنجه اؤز کندلریندن باشلاسین. کندلرینه چاتدیقدا کندین مچیدینه ساری گئدیب  گؤردو نئچه ایل اؤنجه‌کی کیمی کندلی‌لرینین بیریسی کی اؤزونو موللالیق درسی اوخومادان موللا آدلاندیرمیشدیر منبره چیخیب و اوجا سس ایله دانیشیق آپارماقدا دیر. مچیدین قاپیسیندان ایچه‌ری گیریب، قاپینین آغزیندا بیر قولاقدا أیله‌شیب منبرده اولان موللانین سؤزلرینه قولاق آسیب، اونلاری اینجه‌له‌مه‌یه باشلادی. نه‌قده‌ر چوخ قولاق آسیردی بیر اوقده‌ر دؤزومسوزله‌نیردی. منبر اوستونده اولان آدامین دئدیکلرینی نئچه ایل حوزه ده اوخودوقلارینا تام آیغیری اولدوغونو بیلیردی. ایلک گون دؤزومو پوزولوب اوجا سس ایله منبرده دئییلن سؤزلره اعتیراضینی بیلدیردی. آنجاق منبرده اولان آدام دئدی سن شیادین بیری سن، میللتی آللاه یولوندان اوزاق سالماق آماجین وار، سن شئیطان آدامی سان؛ کهنه کنده تازا دب قویا بیلمزسن. میللت منی نئچه ایلدی تانییرلار و منیم نه دئدیکلریمی یاخشی آنلاییرلار. بو اوزدن اوردا اولان جماعت گنج یاشلی طلبه‌نی تانیمادیقلاری اوچون اؤز موللالارینین دالیسینی بوشالتماییب اونون اوستوندن گلدیلر. بو آرادا منبرده اولان (اؤزونو موللا تانیملایان) بیر اؤنه‌ری وئردی: أیه‌ر سن بیلنجلی و ساوادلی بیریسی‌سن و چیرکین آماجلارین یوخدور گل بیر اویون دا اؤز بیلگینلیینی و دوغرو اوزونو بیزه گؤستر. من ده اؤزومو یوخلویارام؛ میللت هانکیمیزی حاقلاسالار او بیریسی بو کنددن گئتمه‌لی اولاجاق. هرحالدا گنج طلبه فیکیرلشمه‌دن قبول ائله‌دی.
بئله قرارا گلدی لر هر کس اؤز ساوادی و بیلگیسینه دایاناراق بیر "ایلان" یازیب میللت‌دن اونون دوغرو یا یانلیش اولدوغونو سوروشالار. بو اوزدن طلبه ایلان سؤزونو نئچه دیلده یازیب ایضاح‌لار وئرمیشدیر آنجاق قارشی طرفینده اولان آدام سادجه بیر ایلان شکیلی چکمیشدیر. کندین آغ ساققاللارینین بیریسی ایکیسی‌نین ده حاضیرلادیقلارین میللتین گؤزلرینین اؤنونه ساری توتوب هانسینین  دوغرو اولدوغونون وورغولاماسینی میللتدن ایسته‌دی. مچیدین ایچه‌ریسینده اولان اینسانلار هامیلیقجا اؤز موللالارینین چیزدیگی ایلانی دوغرولاییب گنج طلبه‌نی بو جسارتی و سایغیسیزلیغی اوچون اؤلمه-دیریل قده‌ر دؤیوب کنددن ائشیگه اؤتوردولر.

 
گنج طلبه سویو سوزولموش، پار-پالتاری جیریق اینجارسیزجاسینا علمیه حوزه‌یه دؤنوب اوستادینین قوللوغونا چاتار. اولونموشلاری اوستادینا دئییب اوستادیلا مصلحتله‌شر؛ اوستادی " بو دفعه سیاست بیلگیسی‌نین نه‌قده‌ر اؤنملی اولدوغونو بیلرسن" دئیه‌ر. بئله‌جه گنج طلبه سیاست بیلگی‌لرینین اؤیرنمه‌یه باشلایار.

آیلار ایللر اؤتوب، گئج طلبه تام سامان آلتیندا سو یئریدن بیریسینه چئوریلر. داها دانیشیقلاری نئچه قاتلی، پاکاتلی اولان بیریسینه چئوریلمیشدیر. بئله‌جه داورانیشلاری اوزره اونون تانینا بیلمه‌سی هامیا چتین گلیردی. بو اوزدن بو دفعه اوستادی دئیه‌ر سنین ایندی گئتمک واختین دیر. داها کامیل و بیلینجلی بیریسینه چئوریلیب‌سن، سن داها باشینی ساخلیا بیلرسن. بو اوزدن بو دؤنه یئنه گنج طلبه باشقا دوشونجه‌ ایله، کئچن دؤنه وورولاراق قووولدوغو کنده ساری یوللانار. بو دفعه سس‌سیزجه مچیده گیریب بیر قولاقدا دالدالانار. اؤزونو منبره چیخان موللایا تانیتدیریب، نئجه یانیلدیغیندان سؤز آچیب منبره چیخان موللانین نه‌درجه ده بؤیوک بیریسی اولدوغونو دؤنه-دؤنه تیکرارلایار. هر هانسی یوللا اولموش اولسایدی اؤز یئرینی او مچیتده برکیتمه‌یه باشلایار. گون‌لرجه، آی‌لارجا باشین آشاغایا سالیب اؤزونو منبره چیخان آدامین وورغونو کیمی گؤسترَر. منبره چیخانا به‌به چه‌چه دئمک‌دن فراغتی اولماز. مچیدین باشماق جوتله‌مه‌سیندن توتدو چای پایلاماسی کیمی ایشلرینه کؤنوللو اولاراق قاتیلار. داها دئمک اولار هم کندین میللتی، هم ده منبره چیخان موللانین باخشیلارین اؤزونه گؤره ده‌ییشدیرمیشدیر.
بیر گون منبره چیخان موللادان ایزین آلاراق گؤردویو بیر یوخوسونو بوتون مچید جماعتینه آچیقلاماق ایسته‌یَر. بو اوزدن ایزین آلیب، آیاغا قالخار، اصلینده هئچ گؤرمه‌دیی یوخونو، بوتون تم-تراغیلا، یاغلی دیلینین گوجویله میللته سؤیله‌مه‌یه باشلار.
دئیه‌ر دونن گئجه رحمتلیک آتامین یوخوسونو بیر حالدا گؤردوم کی جنتین ریضوان باغیندا بوتون ناز-نعمت‌لرین ایچینده ایدی. بو گؤرونتونو گؤرمک منی چوخ سئویندیردی. رحمتلیک آتامدان نئجه اولدو جننتده بئلنچی بیر یئرده یئرلشمه‌سینی سوروشدوم، او ایسه اوردا اولماغینین تکجه نده‌نینی بیزیم بو حاج آغانین بیر توکونون کؤلگه‌‍‌‌سینده اورا آپاریلدیغینی آچیقلادی. او دئدی کی ایندی بیزیم کندیمیزده منبرلریمیزه چیخان چوخ متدین حاج آغانین هر بیر توکو بیر مؤمن-نین ایزین بلگه‌سی دیر جننته گیره بیلسین‌لر.
بو سؤزلری ائشیدن  میللت داها دایانمادان منبره چیخان موللانین دؤره‌له‌ییب هره‌سی بیر چیمدیک توکوندن قوپارتماغا باشلادیلار، او دونیادا أمان نامه‌لری اولسون دئیه!. بیر نئچه ده‌یقه ده أسکی موللادا نه پالتار قالدی نه ده بیرجه‌دنه توک.دَریدَن چیخاردیلمیش حاج آغا اؤلوم آیاغیندایکن  گنج طلبه گولومسه‌یه‌رک، مولانین قولاغینا دئدی "هه، ایندی بیلدیم علم السیاست یانی نمنه"
آنجاق بونو ائشیدن، اؤلوم آیاغیندا اولان موللا، داها دانیشماغا بیله اینجاری قالمامیشدیر. حسرت دولوسو کدرله بیر روحانی سیمگه‌سینده چوخ عزیز ساییلاراق دونیاسینی ده‌ییشدی. کند اهلی ایسه گنج طلبه‌نی اؤزلرینه موللا سئچدیلر.

{سون}

(بو حئکایه ائل ایچینده دئییلن بیر مثل دن آلینمیش‌دیر)