گیلگمیش دستانی-کیتاب تانیتیمی
گیلگمیشین حیماسی داستانی:
ایلک اولاراق گیلگمیش داستانی بین النهرین‌ده مین‌لرجه پالچیق کتیبه‌لری اوزه‌رینده مین ایللر اؤنجه میخی خط ایله یازیلمیش شکیلده اینگیلیس‌لی باستان شوناس آراجیلیغی ایلا تانیملاندی. 1839 دا یئنی تاپینتیلار اساسیندا کتیبه‌لر آلمانییالی بورکهاتین گوجویله ترجومه اولوب اوخونولدو. بوگونه دک کشف اولونموش ان اسکی یازیلی حماسه‌لردن بیریسی ساییلیر. بو حماسه‌ده گونوموزده ده عئینی اؤنمی داشییان حاکیم‌لرله خالق آراسینداکی ایلیشگی‌لر، اخلاقی ده‌یرلر و اینسان اوغلونون ذاتی غریزه و قورخولاری کیمی قونولاری یئنی دن جانلاندیریر. اؤزل اولاراق هومئرین یاراتدیغی حماسه‌لردن تخمینن ان آزی 1500 ایل قاباغا عایید دیر.تخمینلره دایاناراق ان آزی 5500 ایل اؤنجه‌یه عایید بیر حماسه ساییلیر. آرتیرمالی بوندان دا داها اؤنجه‌لره عایید اولدوغونو تخمین ائدن‌لر وار. گیلگمیش داستانی هئچ واخت بؤتون اولاراق الده اولونماییب، چونکو ناغیلا عایید اولان تاپیلان لؤحه‌لرین بیر چوخو تخریب اولموش دوروموندادیرلار. لؤحه‌لردن ایکی ترجومه الده وار. بو ایکی ترجومه‌لری اوست اوسته قویاراق کلییاتی بللی اولموش بیرحماسه‌یه ال تاپا بیلیرک.
گیلگمیش حماسه‌سی‌نین قیرخ شخصیتی وار، بئله‌جه 12 لؤوح (12 بؤلوم یا بوی) راوی‌نین آغزیندان تعریفله‌نیری.
گیلگمیش اؤز اؤلکه‌سی‌نین ظلالیم پادیشاهی و گوجلو پهلوانی ایدی. اونون ووجودونون اوچده ایکیسی ایلاهی و قالان بیر قیسمی ایسه اینسانی ایدی. گیلگمیش حماسه‌سی قهرمانین اودماقلارینتی سایماقلا باشلاییر بئله‌جه اونو بیلیم و اوسلوجالیق( خردمندی) باخیمیندان زامانینین ان مترقی بیریسی اولدوغونو گؤسته‌ریر. ان یاخین یولداشی‌نین (ائندیکونون) اؤلومو گیلگمیشی دئوریلدیر. بو اوزدن سونو بللی اولمایان سفره چیخماقلا، اؤلومسوزلوک آرخاسیجا گزیر. سونوندا یورغون آرغین ائوینه دؤنوب چکدییی زحمت‌لری پالچیقدان اولان کتیبه‌لر اوزه‌رینده یازیر.
تانریلار اؤلومسوز اولدوقلاری اوچون تیراژیک اولا بیلمیرلر، آنجاق گیلگمیش سونوندا اؤلومله قارشیلاشیر و دئمک ادعا ائده بیله‌ریک بوگونه دک تانیدیغیمیز ایلک تیراژیک قهرمان ساییلیر.
"گیلگمیش اوسطوره‌سینده، بوتؤو اینسان ایدئییاسی، بوتون اینسان، بوندان قایناقلانیر اینسانین اوچده ایکیسی ایلاهی و اوچده بیری اینسانی (یالنیق‌سال) دیر. او گولوب قورخان بیریسی دیر، هر ایکی ایشی گؤرنبیر کیمسه‌دیر. چوخ یوکسه‌لیب چوخ دا آشاغالارا یئنن‌دیر. گلگمیش لاپ یوکسک سئوینج‌لر و داها درین دئپرئسیونلارلا ایمگه‌له‌‍‌نیر. زیروه‌لرین زیروه‌سینه یوکسه‌لیر، آلچاقلیقلارین آلچاقلیغینا. بوتؤو یاشام ایدئییاسی بو آلچاقدان اوجایا، ائشیکدن ایچه‌رییه وورنوخماقدادیر و عکسینه. یاشام بونا قارشی اولماسا بونا بنزه‌یه‌جک دئییله، نفس چکمه‌ییب دیری قالین. یاشامین آلچاق اوجاسی اولان چاغدا یاشام ریتمه مینیر. بئلنچی‌لیکده کامال و بوتؤولشمه‌یه داها یاخینلاشیر."
{"تحلیل رویا" آدلی کارل گوستاو یونگ-ون کیتابندان آلینما}
سومر تمددونونا عایید اولان گیلگمیش داستانی و دیللرینین بیزیم تورکجه‌میزه تای ایلتیصاقی-پیوندی اولدوغو، دیلچی‌لر وریندن وورغولانماسی بو حماسه‌نی بیز تورکلره داها دوغمالاشدیریر.
الیمیزده‌کی کیتاب " گیلگمیش دستانی The epic of Gilgamish، یازار: نانسی ک. ساندراس" فرهود مشروطه‌چی‌نین وریندن تورکجه‌میزه چئوریلیب دیر. فرهود مشروطه‌چی اوستاد کریم مشروطه‌چی‌نین اوغلودورلار. کیتاب 128 صفحه‌دن عیبارت دیر. کیتابی ایکی تمل بؤلومه بؤلمک اولار. ایلک اؤنجه مؤلفین اؤن سؤزو آدیلا: داستانین تاریخی، لؤحه‌لرین کشفی، تاریخی زمینه، ادبی زمینه، داستانین قهرمانی، داستانداکی تانریلار، داستان، لؤوحه‌لرین گونوموزه قدر قالماسی، داستانین سؤیله‌ییش طرزی و متنین اوزه‌رینه ایضاحلارلا دقیق و قایناقلی بیلگی‌لر وئریلیب. سونوندا چئویره‌نی آچیقلاماسی 4 صفحه‌ده گتیریلیب.
ایکینجی بؤلومده ایسه گیلگمیش داستانی‌نی یئددی بؤلومده آخیجی تورکجه‌یه چئویرمک‌له اوخوجویا سونولوب دور.
بیرینجی بؤلوم: ائنکیدونون گلیشی
ایکینجی بؤلوم: اورمان یولچولوغو
اوچونجوبؤلوم: ایشتر، گیلگمیش و ائنکیدونون اؤلومو
دؤردونجو بؤلوم: اؤلومسوز یاشام آختاریشی
بئشینجی بؤلوم: طوفان اؤیکوسو
آلتینجی بؤلوم: دؤنوش
یئددینجی بؤلوم: گیلگمیشین اؤلومو
(بو کیتاب اوزه‌رینده گئنیش آراشدیرمالار آپاریلماغا یئر چوخ وار؛ اؤزللیکله، اخلاق فلسفه‌سی، یاشام طرزی، حؤکومت و سیاست فلسفه‌سی، دین و مذهبین ایشلولری و بونلارا بنزر قونولار. اومارام بیر گون بوتون آچیلاردان آراشدیریلیب اوخوجولارا سونولا)
یازار: ح. م
