باهالیق
ائل گولمهجهلریندن/ چؤرهگین سون گونلر باهالاشماسینا داییر
**********************************************
بیر گون بیر خاقان اوزون زامان خاقانلیق ائتدیگیندن سونرا بیر اویونبازلیق یاپماغینی دنهمک ایستر. باش باخانینا دئیهر داها بو دهییشیک سیز دوروملار و عئینی گونلردن بئزمیشم، ایستهییرم بیرآز دوروملاری دهییشدیریب خالقی اؤزومه قاشی قالخیزدیریب کوتله ایچینده بیر چاخلانیشا ندهن اولام،میللتین اعتیراض روحونو دیریلیب منه قارشی اوجالان سسلری ائشیدم؛ آنجاق سونوندا اونلاری یئرلرینده اوتورتدوقدان سونرا بلکه خاقانلیق دویغوسونو گوجومدن آسیلی اولاراق بیرداها یاشایا بیلدیم ؛ ایستهییرم بو تاج، بو تاخت بو وارلیقلارین یییه اولدقولاری گوجلریندن سون درجهلرینه قدهر یارارلانام.
باش باخان دئیهر خاقانین باشی ساغ اولسون چوخ گؤزهل؛ آنجاق باشیمیزین تاجی اولو خاقانیمیزین اؤزهل بیر اؤنهریلری واردیرمی؟ یانی هانسی یوللاری دنهمکله بو ایستهدیگینیز آماجا چاتماق ایستهییرسینیز؟
شاه دئیهر شَهَرین بوتون گیریش قاپیبلارینی باغلایین. شهردن هر کیمسه گیرمهک یوخسا چیخماق ایسته دیگینده گؤرهوچیلره تاپیشیرین اونلاردان بیرآز مالیات آلیب اونلارا ال دولادیقدان (تجاووز ائتدیکدن) سونرا گیریش یوخسا چیخیشلارینا ایزن وئرسینلر. کسینلیکله میللت بو ایشه دایانامیاجاقلار و سون گوجلریله اعتیراض ائدیب بیزه و دؤولتیمیزه قارشی شوعارلار وئرهجکلر.
باش باخان قورخا قورخا دئیهر خاقان ساغ اولسون بئله اولسا میللت بیزی یوخ ائدهر، ائل گوجو سئل گوجو دئییبلر آتا بابالار، بو میللت ناموسلارینا توخونان کیمسه اولور اولسون یوخ ائتمهگی اوچون اللریندن گلهنی اسیرگهمزلر و بو بیز و دؤولتیمیز اوچون هئچ ده یاخشی اولا بیلمز ؛ خاقانیمیز صلاح بیلیرلرسه باشقا یوللارین تاپماسی اوستونده فیکیرلهشهک. آنجاق خاقان قبول ائلهمهییب باش باخاندان امرینین دئدیگی کیمی یئرینه یئتیریلمهسینی ایستهیهر.
نئچه گون بو فرمانین ایجرا اولماسیندان کئچیردی؛ شَهَرین بوتون گیریش قاپیلاری تام قالابالیق ایدیر؛ عادی گونلرده 1000 نفر او قاپیلاردان کئچسهیدیرلرده بئله آنجاق بوگونلرده خاقانین یئنی فرمانینین ایجرا اولماسی اوچون بلکه 20-3 نفر همین ایزین آلا بیلیردیرلر.
گونلری بیر گونو سیرادا دایانان آداملاردان بیریسی باغیراراق "بو نه دورمودور آخی، میللتیز ایشی گوجو وار، خاقانین باشی ساغ اولسون میللتی بو سیرالاردا دایاندیردیقلاریندان سا گؤرهوچیلرین ساییسینی آرتیرسینلار؛ بئلهلیکله نه بیز سیرادا دایانماقدان معطل اولاریق نه ده خان بویوردوغو فرمان ایجرا اولونمازدان گلهر" دئدی.
میللت ده او آدامین سؤزونو وورغولاییب اونا قاتیلدیرلار. هره بیر طرفدن " قارداش دوز دئیییر دا" "آداملاری چوخالدین دا" " تلهسین بیرآز؛ ایشیمیز وار" و بونلار کیم ی سؤزلرله سسلرین اوجاتدیرلار.
خاقان بو سؤزو ائشیددیکدن سونرا داها اؤز میللتینده اعتیراض روحونون اؤلدوغونو دریندن دویوب فرمانینی گئری آلیب، عؤمرونون سون گونونه کیمی بو میللته دئییل اؤزونه بو میللتین خاقانی اولدوغو اوچون یازیقلیغی گلهرک آغیر دئپرئسیونا گیرهر.