علم السیاست

علم السیاست /یازار: حامید مورسلی

خئیلَک قدیم چاغلاردا، دین و شریعت درسی اوخویان بیر طلبه (موللا) واریمیش. بو طلبه نئچه ایل فقه درسی اوخویاندان سونرا درسینی بیتیردییی علمیه حوزه‌دن چیخماق ایسته‌یَر. چوخ گنج و تام ایده‌آلیست بیریسی اولدوغو اوچون اؤز بوینوندا آغیر یوکلری حیس ائدیردی. او بئله ظن ائدیردی اونسوز ائشیکده فیسق و فساد دونیانی بورویه‌جک دیر. داها دؤزومو قورتارمیشدیر. اؤزونو علمیه حوزه‌یه سیغیشدیرا بیلمه‌ییردیر. بیر ته‌هر جهادا اینانیردی. ایسته‌ییردی اینسانلاری هیدایت ائله‌سین.
بیر گون اوستادلارینی بیریسینین قولوغونا گئدیب حوزه‌دن چیخماسی اوچون ایزین آلماق ایسته دیر. اوستادینا دئدی من شریعت، فقه، حقوق، حدیث و کلام کیمی درس‌لری  بیتیرمیشم، اؤزومه بیر گؤره‌و بیلیرم توپلوما گیریب تبلیغ ساحه‌سینده چالیشماغا باشلایام. بوندان بئله هر بیر دیقه گئج قالماغیمی اؤزومه بؤیوک و باغیشلانماز سوچ بیلیرم.
اوستادی گولومسه‌یه‌ر‌ک "چوخ گؤزه‌ل سونوجا چاتیب‌سان" دئییب آرتیردی آنجاق سانیرام هله سنه تئزدی. سن بیر ایللیک ده بوردا قالیب "علم السیاست" درسلرین بیتیرمه‌لی‌سن. ائشیکده سنه هر نه‌دن چوخ سیاست یاریاجاق. یوخسا سونو بللی اولمایان سورونلارلا اوزله‌شه بیله‌جک‌سن. آنجاق بیزیم بو باشی هاوالی طلبه‌میز اوستادیلا راضیلاشماییب دئدی اوستاد من نه سیاست نه؛ ائشیکده منه، تقوام، ادبیم، صداقتیم و صالح عملیم یئترلی اولار. میللت منده اولان فضیلت‌لری گؤروب کسینلیکله منه ساری گله‌جکلر، بئله‌لیکله من ده اؤز ایسته‌دییم آماجا چاتمیش اولاجایام.
اوستادی بوسؤزلری ائشیتدیکدن سونرا داها بوشونا برکیمه‌دن، حوزه‌دن چیخا بیلمه‌سی ایزنینی وئریب طلبه‌سینه اوغورلار دیله‌دی. سئوینج‌لرله دولو اولان طلبه زامانی ألدن وئرمه‌سین دئیه خیریم خیردا وساییللارین هیزلیجاسینا توپلاییب حوزه‌دن ائشیگه چیخدی. بئله‌لیکله آتا بابا کندلرینه دوغرو یولا دوشدو. ایسته‌ییردی اؤنجه اؤز کندلریندن باشلاسین. کندلرینه چاتدیقدا کندین مچیدینه ساری گئدیب  گؤردو نئچه ایل اؤنجه‌کی کیمی کندلی‌لرینین بیریسی کی اؤزونو موللالیق درسی اوخومادان موللا آدلاندیرمیشدیر منبره چیخیب و اوجا سس ایله دانیشیق آپارماقدا دیر. مچیدین قاپیسیندان ایچه‌ری گیریب، قاپینین آغزیندا بیر قولاقدا أیله‌شیب منبرده اولان موللانین سؤزلرینه قولاق آسیب، اونلاری اینجه‌له‌مه‌یه باشلادی. نه‌قده‌ر چوخ قولاق آسیردی بیر اوقده‌ر دؤزومسوزله‌نیردی. منبر اوستونده اولان آدامین دئدیکلرینی نئچه ایل حوزه ده اوخودوقلارینا تام آیغیری اولدوغونو بیلیردی. ایلک گون دؤزومو پوزولوب اوجا سس ایله منبرده دئییلن سؤزلره اعتیراضینی بیلدیردی. آنجاق منبرده اولان آدام دئدی سن شیادین بیری سن، میللتی آللاه یولوندان اوزاق سالماق آماجین وار، سن شئیطان آدامی سان؛ کهنه کنده تازا دب قویا بیلمزسن. میللت منی نئچه ایلدی تانییرلار و منیم نه دئدیکلریمی یاخشی آنلاییرلار. بو اوزدن اوردا اولان جماعت گنج یاشلی طلبه‌نی تانیمادیقلاری اوچون اؤز موللالارینین دالیسینی بوشالتماییب اونون اوستوندن گلدیلر. بو آرادا منبرده اولان (اؤزونو موللا تانیملایان) بیر اؤنه‌ری وئردی: أیه‌ر سن بیلنجلی و ساوادلی بیریسی‌سن و چیرکین آماجلارین یوخدور گل بیر اویون دا اؤز بیلگینلیینی و دوغرو اوزونو بیزه گؤستر. من ده اؤزومو یوخلویارام؛ میللت هانکیمیزی حاقلاسالار او بیریسی بو کنددن گئتمه‌لی اولاجاق. هرحالدا گنج طلبه فیکیرلشمه‌دن قبول ائله‌دی.
بئله قرارا گلدی لر هر کس اؤز ساوادی و بیلگیسینه دایاناراق بیر "ایلان" یازیب میللت‌دن اونون دوغرو یا یانلیش اولدوغونو سوروشالار. بو اوزدن طلبه ایلان سؤزونو نئچه دیلده یازیب ایضاح‌لار وئرمیشدیر آنجاق قارشی طرفینده اولان آدام سادجه بیر ایلان شکیلی چکمیشدیر. کندین آغ ساققاللارینین بیریسی ایکیسی‌نین ده حاضیرلادیقلارین میللتین گؤزلرینین اؤنونه ساری توتوب هانسینین  دوغرو اولدوغونون وورغولاماسینی میللتدن ایسته‌دی. مچیدین ایچه‌ریسینده اولان اینسانلار هامیلیقجا اؤز موللالارینین چیزدیگی ایلانی دوغرولاییب گنج طلبه‌نی بو جسارتی و سایغیسیزلیغی اوچون اؤلمه-دیریل قده‌ر دؤیوب کنددن ائشیگه اؤتوردولر.

 
گنج طلبه سویو سوزولموش، پار-پالتاری جیریق اینجارسیزجاسینا علمیه حوزه‌یه دؤنوب اوستادینین قوللوغونا چاتار. اولونموشلاری اوستادینا دئییب اوستادیلا مصلحتله‌شر؛ اوستادی " بو دفعه سیاست بیلگیسی‌نین نه‌قده‌ر اؤنملی اولدوغونو بیلرسن" دئیه‌ر. بئله‌جه گنج طلبه سیاست بیلگی‌لرینین اؤیرنمه‌یه باشلایار.

آیلار ایللر اؤتوب، گئج طلبه تام سامان آلتیندا سو یئریدن بیریسینه چئوریلر. داها دانیشیقلاری نئچه قاتلی، پاکاتلی اولان بیریسینه چئوریلمیشدیر. بئله‌جه داورانیشلاری اوزره اونون تانینا بیلمه‌سی هامیا چتین گلیردی. بو اوزدن بو دفعه اوستادی دئیه‌ر سنین ایندی گئتمک واختین دیر. داها کامیل و بیلینجلی بیریسینه چئوریلیب‌سن، سن داها باشینی ساخلیا بیلرسن. بو اوزدن بو دؤنه یئنه گنج طلبه باشقا دوشونجه‌ ایله، کئچن دؤنه وورولاراق قووولدوغو کنده ساری یوللانار. بو دفعه سس‌سیزجه مچیده گیریب بیر قولاقدا دالدالانار. اؤزونو منبره چیخان موللایا تانیتدیریب، نئجه یانیلدیغیندان سؤز آچیب منبره چیخان موللانین نه‌درجه ده بؤیوک بیریسی اولدوغونو دؤنه-دؤنه تیکرارلایار. هر هانسی یوللا اولموش اولسایدی اؤز یئرینی او مچیتده برکیتمه‌یه باشلایار. گون‌لرجه، آی‌لارجا باشین آشاغایا سالیب اؤزونو منبره چیخان آدامین وورغونو کیمی گؤسترَر. منبره چیخانا به‌به چه‌چه دئمک‌دن فراغتی اولماز. مچیدین باشماق جوتله‌مه‌سیندن توتدو چای پایلاماسی کیمی ایشلرینه کؤنوللو اولاراق قاتیلار. داها دئمک اولار هم کندین میللتی، هم ده منبره چیخان موللانین باخشیلارین اؤزونه گؤره ده‌ییشدیرمیشدیر.
بیر گون منبره چیخان موللادان ایزین آلاراق گؤردویو بیر یوخوسونو بوتون مچید جماعتینه آچیقلاماق ایسته‌یَر. بو اوزدن ایزین آلیب، آیاغا قالخار، اصلینده هئچ گؤرمه‌دیی یوخونو، بوتون تم-تراغیلا، یاغلی دیلینین گوجویله میللته سؤیله‌مه‌یه باشلار.
دئیه‌ر دونن گئجه رحمتلیک آتامین یوخوسونو بیر حالدا گؤردوم کی جنتین ریضوان باغیندا بوتون ناز-نعمت‌لرین ایچینده ایدی. بو گؤرونتونو گؤرمک منی چوخ سئویندیردی. رحمتلیک آتامدان نئجه اولدو جننتده بئلنچی بیر یئرده یئرلشمه‌سینی سوروشدوم، او ایسه اوردا اولماغینین تکجه نده‌نینی بیزیم بو حاج آغانین بیر توکونون کؤلگه‌‍‌‌سینده اورا آپاریلدیغینی آچیقلادی. او دئدی کی ایندی بیزیم کندیمیزده منبرلریمیزه چیخان چوخ متدین حاج آغانین هر بیر توکو بیر مؤمن-نین ایزین بلگه‌سی دیر جننته گیره بیلسین‌لر.
بو سؤزلری ائشیدن  میللت داها دایانمادان منبره چیخان موللانین دؤره‌له‌ییب هره‌سی بیر چیمدیک توکوندن قوپارتماغا باشلادیلار، او دونیادا أمان نامه‌لری اولسون دئیه!. بیر نئچه ده‌یقه ده أسکی موللادا نه پالتار قالدی نه ده بیرجه‌دنه توک.دَریدَن چیخاردیلمیش حاج آغا اؤلوم آیاغیندایکن  گنج طلبه گولومسه‌یه‌رک، مولانین قولاغینا دئدی "هه، ایندی بیلدیم علم السیاست یانی نمنه"
آنجاق بونو ائشیدن، اؤلوم آیاغیندا اولان موللا، داها دانیشماغا بیله اینجاری قالمامیشدیر. حسرت دولوسو کدرله بیر روحانی سیمگه‌سینده چوخ عزیز ساییلاراق دونیاسینی ده‌ییشدی. کند اهلی ایسه گنج طلبه‌نی اؤزلرینه موللا سئچدیلر.

{سون}

(بو حئکایه ائل ایچینده دئییلن بیر مثل دن آلینمیش‌دیر)

همایش احیای دریاچه اورمیه در شهرستان مراغه

همایش احیای دریاچه اورمیه در شهرستان مراغه برکزار شد
دیروز 16 بهمن  1393 شمسی برابر 5 فوریه 2015 میلادی شهرستان مراغه میزبان همایش احیای دریاچه‌ی اورمیه بود. همایشی که باید خیلی قبل تر از اینها برگزار و اقدامات عملی در رابطه با نگین در حال مرگ آذربایجان صورت می‌پذیرفت. هرچند با توجه به وخامت حال دریاچه اورمیه و وضعیت فوق‌العاده حساس آن، چنین اقداماتی، هرچند که خیلی دیرشده است، باز می‌تواند تسکین خاطری برای مردم آذربایجان که شاهد مرگ دریاچه اورمیه‌ای که زمانی "دریا" می‌نامیدندش، باشد. دریاچه‌ای که برای مردم این دیار چیزی کم  از دریا نداشت. ولی متاسفانه با سوء مدریتی و عدم اهتمام دولتی در حفظ چنین سرمایه‌ی ملی، امروز با مرگ دست و پنجه نرم می‌کند و بی‌شک در آینده‌ی نه چندان دور قهر طبیعت عامل مرگ انسانهای بی‌گناه اطراف همین دریاچه خواهد شد.
همایش در سالن عبدالقادر مراغه‌ایِ اداره ارشاد اسلامی شهرستان مراغه و با حضور دکتر عیسی کلانتر ی دبیر کار گروه ستاد احیای دریاچه اورمیه، دکتر تجریشی معاونت آموزشی و پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف و عضو کارگروه ستاد احیایی دریاچه اورمیه، کارشناسان سازمان خواروبار جهانی(فائو)، دکتر دواتگری نماینده مردم مراغه و عجبشیر در مجلش شورای اسلامی، مدیران ادارات و سازمانهای مرتبط از استانهای آذربایجان شرقی و غربی، جمعی از دانشگاهیان، شوراهای شهر و روستا و اصحاب رسانه و مطبوعات برگزار گردید.
محمدی فرماندار شهرستان ویژه مراغه ابتدا به صورت مختصر در مورد میزان منابع آبی و جریانات سطحی، و وضعیت بحرانی دریاچه اورمیه توضیح داد. وی افزود هم اکنون از 32 میلیارد متر مکعب آبی که باید در دریاچه می‌بود کمتر از 5 میلیارد متر مکعب باقی مانده است و اگر روند به همین صورت پیش برود  تا دوسال دیگر دریاچه صرفا در خاطره ها خواهد ماند.
وی به شهرستان مراغه اشاره کرد که 21 هزار هکتار از زمینهای کشاورزی این شهرستان به صورت غرقابی آبیاری می‌شوند که 72 درصد این اب از منابع زیرزمینی و 21 درصد از آبهای سطحی برداشت می‌شود. که این میزان مصرف باید به یک چهارم (1/4) تقلیل یابد. 
در شهرستان مراغه طی 10 سال گذشته با گسترش کشاورزی و توسعه باغات 30 میلیون متر مکعب آب به صورت غیر مجاز از طریق 4 هزار حلقه چاه برداشت شده است. نکته‌ی اصلی که محمدی فرماندار مراغه با قطعیت تمام بدان اشاره نمودند این بود که باید در مقابل معضل دریاچه اورمیه همه احساس مسئولیت نماییم، ابتدا مسئولین، بعد مردم. سپس راهکارهای گوناگون پیشگیری و مقابله با معضل دریاچه اورمیه را بیان نمودند.
حجت الاسلام پورمحمدی امام جمعه مراغه طی سخنان خود به قول انتخاباتی دکتر حسن روحانی ریاست جمهوری اسلامی ایران تاکید نمودند و با رویکرد مردم محور در مورد دریاچه اورمیه نیز توضیحاتی دادند.

پس از ایشان جناب آقای دواتگری پشت تریبون حاضر شده و به  ایراد سخنرانی پرداختند. نکته‌ قابل توجهی که اشاره کردند این بود که چنین همایشی درباره دریاچه اورمیه و بحران آن، اولین محسوب می‌شود. وی با اشاره به نتیجه‌ی پژوهشی در دانشگاههای آمریکای شمالی و انگلستان تاکید کرد که از سال 1351 ، یعنی 42 سال قبل چیزی حدود 90 درصد آب دریاچه اورمیه ازدست رفته است. و با مثال مسئولیت پدر بر فرزند در مورد لزوم توجه به دریاچه اورمیه تاکید نمودند.
ایشان اشاره کردند که ایران از سال 1330 در جهت حفظ منابع آبی خود به صورت مدون اقدام نموده بود در حالیکه ترکیه هفت سال بعد از ایران یعنی سال 1337 اقدام نموده بود و این درحالیست که امروز وضعیت مدیریت منابع آبی در ترکیه به مراتب بهتر از ایران است. وی با اشاره به بیماری به نام دریاچه اورمیه اذعان کرد ما باید بتوانیم نسخه‌های متخصیص را اجرار نماییم، با شعار دریاچه احیا نمی‌شود. همچنین با اشاره به  رویکرد سد سازی از دهه 70(احداث سازه‌های آبی و سدها) و نیز حفر چاههای عمیق بدون مجوز و افزایش سطح زیر کشت و برداشتهای غیرمجاز از آبهای زیر زمینی  اشاره کرد در شهری مانند مراغه که زمانی با حفر چاه می‌توانستیم در عمق کمتر از 20 متر به آب برسیم هم اکنون این مقدار از 200 الی 300 متر متغیر می‌باشد و این نشان از عمق فاجعه است.
مهدی دواتگری با اشاره به مقاله علمی چاپ شده در روزنامه واشنگتن پست، ایران را جزو 24 کشور دنیا که با بحران آب مواجه هستند معرفی کرد. و با گریزی به تهدیدات منطقه‌ای و وجود رژیم صهیونیستی (اسراییل) اشاره کرد که امروز تهدید واقعی تهدید آب است نه رژیم صهیونیستی. ایشان به مسئولیت نسل کنونی در برابر نسل های آتی و تاریخ اشاره و بیان نمودند که باید در برابر آنان پاسخگو باشیم که هرچند در برابر آنان پاسخی نخواهیم داشت.
وی با اشاره به بحث  بارورسازی ابرها و رویکرد وزارت نیرو و شخص آقای چیتچیان بیان فرمودند در دولت اهتمام جدی برای بارورسازی ابرها وجود ندارد. همچنین وی افزود در حوزه بهداشتی بیماری های ناشناخته شکل گرفته است که متاسفانه وزارت بهداشت تاکنون در این زمینه تحقیقات مطالعاتی انجام نداده است. وی با اشاره به ریزگردهای حاصل از خشک شدن دریاچه اورمیه و همچنین جهت بادها که عموما از غرب به شرق  می‌باشند به انواع بیماری ها در استانهای آذربایجان شرقی، غربی ، اردبیل و زنجان  اشاره نمودند.
آقای دواتگری با اشاره به شهرستان مراغه  و اشاره به 18 هزار هکتار زمین باغی و 3 هزار هکتار زمین زراعی، با رویکرد تبدیل باغات سنتی به مدرن از صرفه جویی 168 میلیون مترمکعب آب خبر داد. وی با اشاره به اینکه مراغه دارای بیش از 700 کیلومتر نهر سنی است که باعث هر رفت دو سوم(2/3) آب ورودی می‌شود اشاره کرد، با لاینیگ اصولی می‌توان 35 میلیون متر مکعب آب را ذخیره نمود. (اشاره: نمونه هدر رفت آب در نهر علویان مراغه)
وی با اشاره به قرار گرفتن دانشگاه سراسری مراغه در کنار دانشگاههای تبریز و اورمیه در طی انجام تحقیقات علمی و اصولی  از آمادگی دانشکده علوم پژشکی مراغه در زمینه انجام تحقیقات در زمینه سلامت و بهداشت خبر دادند. همچنین در مورد بحث فرهنگ سازی و اطلاع رسانی به ظرفیت اداره آموزش و پروش اشاره و از لزوم سامان دهی "همیاران آب" سخن گشودند.
وی همچینین با اشاره به تخصیص اعتبار 360 میلیارد تومانی برای تصفیه فاضلاب شهری تبریز طی سه سال خواستار توسعه مودولهای 3و4 تصفیه خانه شهرستان مراغه و انتقال به دریاچه اورمیه شد.
در ادامه دکتر تجریشی معاونت آموزشی و پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف به نکات قابل توجه بررسی های اخیر خود و هئیت پژوهشی در رابطه با آخرین وضعیت دریاچه اورمیه اشاره نمودند. وی با اشاره به دریاچه آرال و سیاست های نادرست حکومت شوروی سابق در جهت توسعه کشت پنبه، و دریاچه‌های شور خشک شده در غرب آمریکا درمورد استفاده از تجربه آنان مطالبی ارائه نمودند و اشاره نمودند که هئیت نجات دریاچه آرال بعد از ده سال بحران آرال به وجود آمدند که به علت تاخیر در اقدام نتوانستند معضل خشک شدن دریاچه آرال را مدیریت نمایند.  وی به لزوم تبیین و تعریف نقشه راه با تدبیر و هماهنگی مسئولین و با مشارکت مردم  برای نجات دریاچه اشاره نمود.
وی با نمایش گرافهای پژوهشی و کاملا علمی به بررسی وضعیت دریاچه اورمیه ادامه داده و افزود با توجه به ادعای برخی تحت این عنوان که دریاچه در طول تاریخ چندین بار خشک شده است  با اشاره به پروژه تحقیقی آقای جمالی  با بررسی ایزوتوپهای سطح بستر دریاچه، فرضیه خشک شدن را با بازسازی 200 هزار سال قبل تاکنون، اشاره نمودند که طبق محاسبات از 200 هزار سال قبل تاکنون هیچ زمانی دریاچه در معرض خشکی قرار نگرفته و بنا به نتایج پژوهش دیگر حتی تراز سطحی آب دریاچه سالانه افزایش هم می‌یافته است.
وی سه عامل: توسعه نادرست بخش کشاورزی، عدم مدریت درست و اصولی منابع آبی و تغییرات اقلیمی و تداوم خشکسالی ها را  از عوامل اصلی معضل دریاچه اوریمه نام بردند.
دکتر تجریشی به افزایش 2 درجه سانتی‌گرادی متوسط دما در دراز مدت و کاهش بارندگی ها از کاهش آب ورودی به دریاچه اورمیه از میزان 5 میلیارد متر مکعب لیتر آب به 2.5 متر مکعب لیتر آب  اشاره کرد. همچنین وی با اشاره به تحلیل نقشه های بادی از افزایش چشمگیر میزان بادهای منطقه خبر داد که این میزان به طور متوسط حدودا 3 برابر افزایش یافته‌ است. که اکثرا در جهت غرب به شرق بوده است.  وی به افزایش چشمگیر سطح زیر کشت  آبی در سالهای کم بارش اشاره و بیشترین افزایش را مربوط به شهرستان سراب در جنوب غربی آذربایجان شرقی دانستند.
وی همچینین با تشریح آماری توسعه اقتصادی در سه زمینه تولیدی، خدماتی و کشاورزی و میزان مصرف آب توسط این سه بخش اشاره نمودند که کشاورزی با سهم 15 درصدی در تولید ناخالص منطقه‌‌ای با مصرف 89 درصد آب تنها توانسته 30 درصد اشتغال ایجاد نماید این درحالیست که بخش خدمات  تنها با مصرف 1 درصد آب  چیزی حدود 40 درصد در اشتغال زایی موثر بوده است.
دکتر تجریشی با بیان اینکه هم اکنون کانون های تولید ریزگردهای نمکی در سطح خشک شده دریاچه تشکیل شده است اشاره کرد باید در اولین فرصت این کانونها تثبیت شوند  وگرنه سلامت بیش از 14 میلیون نفر تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. وی با اشاره به انجام یک نمونه آزمایش سنجش سلامت تنفسی به صورت کاملا تصادفی در سه روستای اطراف دریاچه اورمیه نتایج زیر را ارائه نمودند:
از میان 88 دانش آموز دوره ابتدایی(سنین بین 8-13سال) تنها 3 نفر ادعا و آگاهی از مشکلات تنفسی و آلرژیک خود داشتند که با انجام آزمایشات سرپایی مشخص شد که 18 نفر از این دانش آموزان تمام عوارض و نشانه های بیماری های ریوی را دارا می باشند. که این عدد یقینا با افزایش سن افراد به صورت مستقیم افزایش خواهد یافت.
وی به کاهش 18 درصدی متوسط بارندگی در حوزه آبریز دریاچه اورمیه اشاره و هم اکنون میزان آنرا 317 میلی متر اعلام نمودند و با اشاره به استاندارد جهانی استفاده از منابع آبی که چیزی حدود 20 -40 درصد می‌باشد بیان نمودند که ما اگر بیش از 40 درصد منابع تجدید پذیر آبی خود را استفاده کنیم شرایط پرخطر در انتظار ما خواهد بود هم اکنون در منطقه آذربایجان این میزان به طور متوسط بیش از 70 درصد می باشد که البته از میزان متسط کشوری کمی پایین تر است که این میزان برای کل کشور چیزی حدود 85 درصد می باشد. وی اشاره نمودند که هیچ کشوری وجود ندارد که بیش از 45 درصد از منابع آب تجدید پذیر خود استفاده نماییند و استفاده ما در این زمینه به نوعی رکورد محسوب می شود.
وی اشاره کرد ما در بدترین شرایط چیزی حدود 1500 میلیون متر مکعب آب وارد دریاچه می نماییم اگر با کاهش مصرف 70 درصدی از آبهای تجدید پذیر به 45 درصد و تکمیل پروژه انتقال آب از رودخانه زاب(تکمیل سال 1398) به دریاچه اورمیه می توانیم  تا سال 1402، حدود 14.7 میلیارد متر مکعب آب وارد دریاچه نموده و ادعای احیا شدن دریاچه را نماییم.
در ادامه همایش دکتر کلانتری رییس ستاد احیاء دریاچه اورمیه به ایراد سخنرانی پرداختند و با اشاره به اینکه کشور در استانه از هم پاشیدگی است به عنوان یک فرد آذربایجانی از دولت روحانی به جهت اهتمام در این زمینه تشکر نموده و اذعان کرد کاش چنین ستادی خیلی سالها پیش تشکیل می‌شد. این پروژه جزء معدود پروژه هاییست که دولت به دانشگاه اعتماد صد در صدی کرده و بیش از 22 دانشگاه کشور در این پروژه مشارکت علمی و تحقیقاتی دارند؛ چرا که با وجود تداوم این معضل در کمتر از ده سال مردم منطقه چاره ای جز مهاجرت نخواهند داشت. وی همچنین به اقدامات محمود احمدی نژاد رییس جمهور سابق  ایران اشاره و اقدامات وی را خائنانه و ظالمانه توصیف کردند.
نکته‌ی مهمی که وی بدان اشاره کرد وظیفه اجرایی نداشتن ستاد احیای دریاچه اورمیه خبر داد و تنها بررسی علمی و رویکرد علمی این پروژه را ستاد بر عهده دارد و وظیفه اجرایی نمودن آن بر عهده دولت، وزارتخانه های مربوطه و مشارکت مردمی در این زمینه بیان نمودند.
وی همچنین به بی اساس بودن اظهارات و سخنان  آقای کردوانی اشاره و از امیدوار بودن خود در جهت احیای دریاچه اورمیه دفاع نمودند.(قبلا جناب کردوانی اظهار نموده بودند که دریاچه اورمیه نباید احیا شود چوخ سطح زیرین آن سوراخ است و آب ورودی به دریاچه باعث انتقال آب شور به آبهای زیرزمینی منطقه خواهد شد که دکتر کلانتری این ادعا را رد و تنها در بخش های جزئی دریاچه این اتفاق خواهد افتاد که قابل اغماض است.)
از دیگر نکات قابل توجه سخنان دکتر کلانتری در مورد حوزه آبخیز دریاچه اورمیه این بود که کل تولید بخش کشاورزی منطقه (از شاهین دژ و تکاب تا جلفا و کلیبر و سراب) کمتر از یک میلیارد دلار می باشد در حالی که خشک شدن دریاچه خسارتهای جبران ناپذری به منطقه و کشور وارد خواهد آورد.

(پایان پیام)
نوشته شده توسط: حامد مرسلی

دوز-چؤره‌ک

چوخ وارلی-کارلی بیر تاجیر واریمیش. بو تاجیر بَی‌-یین بیر گؤزه‌ل و مَلَک‌اوزلو، کیچیک قیزی واریمیش. بو قیزین آیاغینا داش ده‌ینده ائله بیل تاجیرین اوره‌یینین باشینا داش ده‌ییردیر. هر نه ایسه دار دونیادا آشیب داشان مال دؤولتیندن باشاق بیر تک گووه‌ندیگی وارلیغی ائله همین بو قیزی ایدی. تاجیرین قیزینین یاشینین کیچیک‌لیگینه باخمیاراق تاریجرین قیزیلا ائولمک‌له اونون ماددی وارلیغینی یییه‌لنسین‌لر دئیه تاجیرین ائوینین قاپیسین گئجه گوندوز ائلچی گلمک‌له یئریندن چیخاردانلار واریدی. هئچ بیریسی ده ایسته‌گیندن آلچاق گلمک ایسته‌میردی. دانیشدیراندا دا "بیر قیز بیر اوغلانیندی" دییه جاواب وئریردیرلر بئله‌جه هر کس اؤزونو او بیر اوغلانین یئرینده اولماسینی ایسته‌ییردی. گونلر، آیلار، ایللرین اؤتوشونه باخمیاراق گونو گوندن ائلچی‌لرین سایی چوخالماقدایدی بو اوزدن  تاجیر دَرین فیکیرلره دالمیشدیر. ایسته‌ییردی بیر یول تاپیب بو شیرینلیق هایینا گَلن میلچَک‌لرین ألیندن قورتولسون. آنجاق بیر گون بئینینه باتان بیر فیکیره أل تاپدی.
أرته‌سی گون تاجیر بوتون، تکجه قیزیلا ائولنمک ایسته‌یی اولانلارلا بیر شرطی اورتایا قویدو. شرط بو ایدی : کیمسه قیزیملا ائولنمک ایسته‌ییرسه اؤنجه‌لیک‌‍له اؤز وار گوجونو بیزه بیزه گؤسته‌ریب، کیشیلیگینده نئچه‌‍دن بیر اولدوغونو یوخلامالیدیر؛ بئله‌جه بیر بؤیوک قازان دولوسو دوزو یئمه‌لی اولاجاق، اگر بوتونون یئییب بیتیره‌بیلدی‌سه کسینلیک‌له او آدام منیم قیزیمین باشینی ساخلایا بیله‌جک دیر دئمک. بو اوزدن من سئوه-سئوه قیزیمی و دونیا مالیمی اونا بخش‌ائده‌جه‌یم .
اوزاقدان و یاخیندان گلن ائلچی‌لر اؤز گوجلرین یوخلاسینلار دئیه هر گون بیر نئچه‌سی دوز قازانا یاخینلاشیردیرلار و بوتون وار گوجلری ایله قازانین دوزونو توکتمه‌یه چالیشیردیرلار. آنجاق هر هانسی طورو ایله باشارا بیلمه‌ییب مین بیر خسته‌لیکلرله اوزله‌شیب تاجیرین قیزیندن أل اوزمک زوروندا قالیب سویو سوزولموشجه‌سینه اؤز ائولرینه دؤنوردورلر.
بو اولایین سسی بوتون شَهَری بوروموشدور و خالقین آغزیندا تاجیرین شرطی و ایندی‌یه کیمی کیمسه‌نین اوغورلو اولا بیلمه‌مه‌سی دولانماقدایدیر. بیرینین  چوخ دوز یئمکدن قان قوسماسینین، اوبیریسینین اؤلمه‌سینین و باشقاسینین سکته ائتمه‌سینین و بونلارا بنزه‌ر ناغیللاری آغیزلاردا دولانیب داها کیمسه‌ده او باجاریق قالمقامیشدیر تاجیرین قیزینا ائلچی دورسون.
گونلرین بیر گونو بیر یاشلی قوجا کیشی اؤز گوجونو یوخلاسین دئیه تاجیرین قاپیسینا گئتدی. تاجیر قاپینی آچیب قوجانی گؤردوکده گولومسه‌یه‌رک دئدی کیشی سن بیر قاشیق دوز یئسه‌ن قان باسینجیندان(فشار خون) اؤلرسن دا، یازیقسان گئت بیر ایکی ایل قالمیش عؤمرونون ده‌یَرینی بیل. آنجاق قوجا بَرکیه‌رک اؤز گوجونون یوخلاماسینی ایسته‌دی. بو اوزدن تاجیر داها بیر سؤز دئمه‌دن قازان دولوسوندا دوزلاری قوجایا گؤسته‌ریب اونلارین توکه‌دیلمه‌سینی ایسته‌دی. قوجا کیشی قازانا یاخینلاشیب چیلی بارماغینین اوجونو دیلیلن یاشلیاراق، دوزا ووروب، دوزون دادینی اؤزونه دادیزدیردی. دوزون دادینی آلاندان سونرا اوزونو تاجیره ساری دوتوب بئله سؤیله‌دی: "من کیمسه‌نین دوزونو داتسام اونو ناموسونا آیری گؤزده باخمارام، اونون حلالی منیم حلالیم دی"
تاجیر بو سؤزو چوخ سئودی و بو اوره‌گینه یاتان سؤزدن چوخ ائتکیله‌نیب قوجانی آلقشلاماغا باشلادی. بو اوزدن قوجانی دونیا مالینا احتیاج دویماسینی گره‌کسسیز ائتدی. اوغور قازانمیش قوجا باشی اوجا ائوینه دؤندو. :)

(بو حئکایه کوتله آراسیندا دئییلن مثلدن آلینمیش دیر)
یازار: حامید مورسلی

من ایتیررکن تاپدیم

من ایتیررکن تاپدیم

دئییرلر قدیم زامانلار هارداسا اورتا یاشلی بیر کیشی‌نین معده‌سینده آغیر بیر وزی (غدّه) عمله گلمیشدی.اورادا بیر چوخ طبیب‌ ییغیشیب بو آدامی معاینه ائدیب، اونون ساغالماسی اوٍچون جرّاحلیق عملیاتینی اونا تکلیف ائدرلر، بلکه وزینی اونون معده‌سیندن چیخارتسینلار دئیه. طبیب‌لر خسته‌یه آنلادارلار کی، بوندان باشقا بیر یول یوخدو، و اگر خسته‌لیک آرتیق سوٍرسه اونون اؤلومونه سبب اولاجاق.
الی هر یئردن اوٍزولوب، چاره‌سی کسیلمیش خسته، لابید قالیب جرّاحیه عملیاتینا راضیلیق وئرر.
جرّاحلار عملیّاتا باشلاییب، خسته‌نین معده‌سیندن چاناق (کاسه) یئکه‌لیکده بیر وزی چیخاردیب، نئچه گون کئچندن سورا وزینی اونا وئریب، دئیرلر کی، بو سنین معده‌نده تاپیلان همن وزی‌دی.

خسته ایسه ننه‌سیندن [آنا= مادر، ننه= مادربزرگ] ائشیتمیشدیکی، بوٍتون اینسان دردلری‌نین درمانی بیتکی‌لرده اولور. اونا گؤره، ساغالمیش خسته معده‌سیندن چیخاریلمیش چاناغی الینه آلیب، بوٍتون کند- شهرلری دولانیب، هارداسا بیتکی‌سل بیر یئمک یا گؤی- گؤیرتی گؤردوکده، اوّلجه اونو چاناغی‌نین ایچینه تؤکوب سونرا یئییرمیش...
بیر گون بیر کئچیددن کئچیرمیش، گؤرر اوجاق اوٍسته بیر قازان پیق‌قاپیق قایناییر، قازانین دا باشی اوٍسته بیر قاری دوروبدو. قازانین ایچینده ایندی نه وارمیشسا، آنجاق اونون قوخوسو یئتدی بوروق اویان- بو یانا گئدیر...
کیشی اورادا دایانیب، اوٍزونوقاری‌یا توتوب، دئیر:

- آی ننه، اولارمی بو یئمکدن بیر چاناق منه ده پای وئره‌سن؟

قاری چاناغی اونون الیندن آلیب، آغزینا دک پیشیردی‌یی آشدان دولدوروب، اونا قایتارار.
بیر نئچه ثانیه‌ چکمه‌میش چاناق کیشی‌نین الینده أریییب، ایچینده‌کی پیشمیش یئره تؤکولر.
کیشی بیر آز دوروخسونوب، سونرا أرشمیدوس سایاغی اؤز- اؤزونه دئیه‌ر: تاپدیم!.. تاپدیم!..

قاری ایسه گوٍلوشوب، سوروشار:

- آی بالا، نه‌یی تاپدین؟ سن کی ایتیریبسن! آللاه قویسا بیر کاسا آش وئردیم سنه، او دا بوتون یئره تؤکولدو!..

کیشی دئیر:

- آی ننه، بو آشی هانسی بیتکی‌دن پیشیریبسن؟

- بولاغ اوتوندان، بالا.

- ننه، من ایتیررکن تاپدیم. مین یاشا سنی! 
(سون)

----------------------------------
یازار: حامید مورسلی 2013 میلادی ایلی.
یازیدان سونرا: بو حئکایه سایین و حؤرمتلی اوستادیم حمید بخشمند جنابلاری وریندن تصحیح اولموشدور.

کریستوف کیشلوفسکی

کریستوف کیشلوفسکی | Krzysztof Kieslowski
○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○

بیوگرافی:

کریستوف کیشلوفسکی 1941-جی میلادی ایلین ژوئن آیی‌نین ییرمی یئددی‌سینده ورشودا دونیایا گؤز آچدی. میلادی ایلین یئتمیشلر اون ایللیگیندن دوخسانلارا قده‌ر تئلئویزیا و سیناما و بلگه‌سل (مستند) فیلم ساحه‌سینده أن آدلیم و تانینمیشلاردان بیریسی اولدوغونو وورغولاماق اولار. چاغداش دؤنه‌مین توپلومسال و اخلاق‌سل دوروملارینی اؤنمسیه رک  گؤزه‌ل بیچیم‌ده سیناما و تئلئویزیا آلانلاریندا اؤزه‌ل  باخیشلارلا جانلاندیرماق اونو مدرن سیناماسی‌نین اونلو و بؤیوک یؤنتمن کیمی تثبیت ائتدی. کیشلوفسکی لهئستانین او دؤنه آدلانان "اخلاق قایغیسی اولانلار سیناماسی"-نین أن آدلیم اینسانلاریندان بیریسی ایدی. او فیلم‌لر کی سوسیالیستی سینامانین  سانسورلاری‌نین آخسارلیقلارین بیرئی (فرد) و حؤکومت آراسیندا  اولان یارانمیش آیریشمالاری اؤنه چیخاردیردی. کیشلوفسکی 1968-جی ایل "لودز" آدلی فیلم دوزلتمک اوخولوندان (مدرسه‌سیندن) معضون اولوب و بئله‌جه  فیلم دوزلتمک ایشینه بلگه‌سل و قانونلو اینجه‌صنعت فیلملری (فیلم های مستند هنری و قانونی)  یؤنه‌لتمه‌گینی توپلومسال بیلینج‌لرین یوکسلمه‌گی آماجیلا باشلادی. بلگه‌سل فیلم‌لریندن"خسته‌خانا" آدلی فیلمینه توخونماق اولار، بیر حالدا کی یؤنه‌تمن بو ایشیله لهئستانین او دؤنه گئنل بئهداشتیندا اولان سورونلاری آنلاتماق ایسته‌ییر. او ایلک سیناما فیلمینی تئلئویزیا اوچون یؤنه‌تدی.  اونون سیناما اثرلری ده بلگه‌سل گؤرسل‌لردن (تصویر) اولاشیردی. بلگه‌سل فیلم چکمه تئکنیکی ایله قیسا فیلم‌لرینه رئاللیغی آرتیردی. "یارانین یئری (1976)" " کامئرایا وورغون(1979)" "کور شانس (1981)" کیمی چئشیدلی قونولاری قاپسیان فیلم لر یؤنه‌تدی.
1984-جی ایلدن کیشلوفسکی بوندان سونرا اوزون موددتلی ایشبیرلیگی‌نی سئناریو یازان یولداشی کریستف پیسویچ ایله، لهئستانلی وکیل آدلی فیلم‌له باشلادی. فیلم لهئستانین 1982-جی ایلین نیظامی حؤکومتین دورمویلا بیرگه بیر اؤلموش وکیلین حئکایه‌سینی اؤز عاییله‌سی‌نین یاشامینی ایزله‌مکده‌ اولدوغونو گؤسترمک‌ده دیر.
اون امر فیلملرین کریستوف پیسویچین ایش بیرلیگی ایله اون دنه بیر ساعاتلیق فیلمین توپلوسودور کی موسی پئیغمبرین اون امری‌نین اوزوندن لهئستان تئلئویزیاسینا حاضیرلامیشدیر. فیلملرین بوتونو ورشودا  بیر مسکونی مجتمع‌ده کئچیریلیر. بو فیلم‌لرین توپلوسونو وئنیز فیلم فئستیوالیندا ائکران ائدیلیر و مونتقیدلر اونو مدرن سینامانین اولاغان اوستو اولان بیر اثری آدلاندیریرلار. کیشلوفسکی او چاغ کی لهئستاندان فیلملرینه  حاضیرلاماغی اوچون  بودجا آلا بیلمه‌دی فیرانسا دا  فیلم یؤنه‌تمه‌گی باشلادی. بو اوزدن  1992 ده " وورونیکانین ایکی‌لی یاشامی" آدلی فیلمی یؤنه‌لتدیکدن سونرا أورنسل تانینماغا یییه‌لن‌دی.

 

کیشلوفسکی سونرا آدلیم اوچلوک فیلمی‌نی فیرانسانین بایراغی‌نین بویالاری اساسیندا  یؤنه‌تدی. گؤی (،۱۹۹۳ آزادلیق)، آغ (،۱۹۹۴ دنکلیک، برابرلیک) و قیرمیز (،۱۹۹۴ قارداشلیق). گؤی فیلمینده ژولیئت بینوش آفتامابیل(اتومبیل) قضاسیندا ائشی و اوشاغینی ألدن وئرمیش بیر قادینین رولونو اویناییر و یئنی یاشام و اونونلا بیرگه گله‌ن آزادلیق اودوزدوغو سئوگیسی‌نین یئرینی دولدورا بیلمه‌ییر. آغ-دا بیر لهئستان‌لی آراییشگر چالیشیر ألدن وئرمیش ائشی‌‌نین سئوگیسی‌نی بیرداها ألده ائده. اونون اؤنجه‌کی قادینی کی جولی دئلفی آدلی آکتور رولونو اویناییر بیر گؤزه‌ل اوزلو فیرانسالی‌دیر کی بیر باشالی ایلیشکی‌لریندن دنکلیک(برابرلیک ) ایسته‌ییر.
قیرمیز دا ایسه ایرنه ژاکوب بیر مودئلین اویونون اویناییر کی گئت گئده  بیر قوجا یاشلی کیشی‌یه وورولور. 

کیشلوفسکی دفعه‌لرجه اؤزونو سیناما دونیاسیندان أمه‌کلی (بازنشسته) اعلان ائتدیگینه رغمن هئچ زامان دوغروجاسینا سینامادان أل اوزه بیلمه‌دیر. اونون سونونجو سیناما پروژه‌سی بیر باشقا اوچلوک " بئهئشت، جهنم، دوزخ" آدلی ایدی کی بو فیلم‌لرین چه‌کیم‌لری‌نین سونو یئتمه‌میشدن مع‌الاسف کیشلوفسکی‌نین عؤمرونون سونو یئتیر.  او کی بیر چوخ زامان دوداغیندا سیغاری واریدی 54 یاشیندا بیر قلب جراحلیق اساسیندا دونیادان گؤز یومدور. "بئهئشت" یاریم قالمیش اوچلوگون ایلک فیلمی 2002-جی میلادی ایلده "تام تاکیرو" یؤنه‌تمن‌لیگی و "کئیت بلاپخت"-ین اویونچولوغو ایله دوزه‌دیلدی.

حاضیرلایان: حامید مورسلی 4 بهمن 93