بررسی تحلیلی
مقوله کتاب و کتابخوانی در شهر مراغه !
(قابل بصت و تأمیم به سایر شهرها)
صبح زود از خواب بیدار شده ام امروز قصد دارم کمی مطالعه نمایم،فکری به ذهنم می
رسد ،مطالعه جای خود را دارد ...
بلی کتابخانه عمومی...
زود کمی صبحانه می خورم و راهی کتابخانه عمومی می شوم،در طول مسیر انسانهای گوناگون با
افکار و تفکرات متفاوت می بینم...
تقریبا زود آمده ام فقط عده انگشت شماری می بینم که مشغول مطالعه کردن
هستند،خوشحال می شوم ،باید جای دنج و ساکتی را قبل از اینکه بقیه افراد بیایند
پیدا کنم داخل سالن مطالعه گشتی می زنم و تابلوهای زندگی نامه بزرگان شهرم را از
نظر می گذرانم و حسرت بزرگ شدن و آینده ساز شدن را می خورم این حسرت خوردن باعث می
شود سریعترجایی را اختیار کنم و مشغول مطالعه شوم....
کم کم سالن مطالعه شلوغ می شود و بالطبع صدای زمزمه افراد به گوش می رسد ،سرم را بلند
می کنم و با چرخشی افراد حاضر در سالن مطالعه را از نظر می گذرانم،در نگاه اول به
نظر می رسد همه برای مطالعه و درس خواندن آمده اند ولی کمی که دقیق تر می شوم می
بینم یکی هندزفری به گوش در حال گوش دادن
به موسیقی مورد علاقه خود است ،آن یکی مشغول گپ زدن خودمانی ولی آرام با دوست بغل
دستی خود است ،دیگری به نظرم کارمند شهرداری است چون در حال طراحی و رسم نقشه های
ممیزی شهرداری است، آن دیگری در حال صبحانه خوردن است و عده ای نیز مثل من مشغول
دید زدن آنان می باشند.
راستی چه بلایی بر سرمان آمده است؟
مگر ما نوادگان همان بزرگان و مفاخرانمان نیستیم؟
چرا از کتاب و کتابخوانی گریزانیم؟
.
.
.
سیستم آموزشی در گسترش و نهادینه ساختن فرهنگ مطالعه و کتابخوانی و شکل
دادن شخصیت افراد نقش مهم و سرنوشت سازی دارد.فرد در دوره های راهنمایی و دبیرستان
تحت تاثیر این سیستم جذب مطالعه و یا دفع از این مقوله می شود متاسفانه سیستم
مطالعه در کشور هیچ برنامه مشخصی برای حرکت در راستای نیل به این مهم ندارد ،همین
بی برنامگی و بی توجهی باعث نزول سطح تفکر و مطالعه در بین قشر دانش آموز و دانشجو
می شود.بر اساس آمار رسمی میزان مطالعه در کشور دقایق محدودی(3الی 5 دقیقه) را به خود اختصاص می دهد
حال آنکه در برخی از کشورها این عدد به 2الی 3 ساعت در روز نیز می رسد.
عامل دیگر کمبود کتابخانه می باشد طبق آمار کنفرانس بین المللی کتابداری و
اطلاع رسانی در هر جامعه ای برای 3 تا 5 هزار نفر باید یک کتابخانه عمومی کامل
وجود داشته باشد یعنی در شهری مانند مراغه اگر 300هزار نفر زندگی کنند و حداقل
استاندارد را در نظر بگیریم باید 60 کتابخانه عمومی با استاندارد جهانی وجود می
داشت. با احتساب کتابخانه های دانشگاهها ،مراکز معتبر علمی،حوزه علمیه،قرائت خانه
ها و... با اغماض تمام حداقل 30کتابخانه کم داریم. از طرفی کتابخانه های موجود در
مکانی قرار گرفته اند که در معرض دید و دسترس افراد قرار نگرفته اند و این
باعث می شود کتاب جزء انتخابهای فرد قرار نگیرد و اگر شخص وقت و یا ساعتی برای
فراغت داشته باشد به جای کتاب خوانی به رفتارهای سوء هنجاری و تفریحات ناسالم
کشیده و یا کشانده می شود؛کمبود خود کتاب نیز مزید بر علت است.
مراغه در اوایل دوره قاجار جزو ده شهر
بزرگ و پر جمعیت ایران بود ، ما ملتی هستیم که قدیمی ترین و غنی ترین کتابخانه های
دنیا را داشتیم.در کتابخانه خواجه نصیرالدین طوسی مراغه ای بیش از 400هزار جلد
کتاب و نسخه خطی وجود داشت که در بین آنها کتابهای خطی و چاپ سنگی کتابخانه عمومی
مراغه بخشی از هویت و تاریخ شهرمان است که یادگار خواجه نصیرالدین می باشند که
متاسفانه در اثر کم کاری مسئولین و عدم رسیدگی و نگهداری ،این اوراق هویتی و تاریخی
در شرف نابودی قرار دارند...
سومین
عامل فرهنگ اجتماع جامعه است که
خود می تواند تاثیر مثبت و یا منفی در
زمینه مطالعه افراد داشته باشد ، جامعه جهانی هر روز در اثر تحولات جدید ،
تکنولوژی های مدرن و روز آمدی را ارائه می دهد و در این میان اگر کسی از دانش و فن
و تکنیک عقب بماند هیچ فرصت جبرانی نخواهد داشت و این هدف به دست نمی آید مگر با
ارزش قائل شدن به تاریخ ، فرهنگ غنی و اهمیت و ارزش دادن آن جامعه به کتاب و
مطالعه عمیق و اندیشه و برنامه ریزی بر اساس آن.
با تکیه بر موارد ذکر شده علارغم عدم بررسی
مشکلات و کمبود های حوزه بانوان در این امر ، روشنفکر مراغه ای تنها راه برون رفت
از مشکلات و غلبه بر آنها را باید در
مطالعه و درک اصول و روابط خلاصه کند ، و حقوق و اصول شهروندی که لایق آن است را
تبیین کند ...
در این مسیر عوامل و موانعی از قبیل مسائل اقتصادی ، گرانی کاغذ و بالطبع گرانی
کتاب ، کمبود کتابهای چلشی- تحلیلی و بینش گرایانه ، غالب بودن روحیه و برچسب
اجتماعی غالب و ... نباید در فرد دلسردی ایجاد کند و باعث عقب نشینی فرد گردد.
اگر قرار باشد راهکار و الگوی رفتاری جهت برون رفت از این مشکل ارائه نمائیم این
کار ابتدا باید از محیط خانواده آغاز گردد. برنامه های کلان در سطح دولت
باید اجرا گردد ،حس ترغیب به کتاب و کتابخوانی باید افزایش یابد،راهکارهای اقتصادی باید مد
نظر باشد وبرای چاپ،نشر و تیراژ و
همچنین قیمت کتابها بر اساس اصول و توان مالی و قدرت خرید مخاطبان تنظیم گردد تا بتوان عده زیادی را جذب
نمود ،در این میان همت و رغبت نشان دادن خود فرد نیز بسیار مهم و اساسی است.ارتباط با قشر فرهنگی و اهل مطالعه
نیز در مطالعه خوان کردن فرد بی تاثیر نیست.
یازار: حامید مورسلی
